Cynllun Strategol y Gymraeg Mewn Addysg

Byddwn yn gweithio gyda'n hysgolion i'w gosod mewn dynodiad ieithyddol sy'n briodol o heriol, fel y'u harweinir gan y trefniadau cenedlaethol newydd. Bydd hyn yn weithredol o 2022. O 2026, bydd pontio rhwng cyfnodau allweddol a ddiffinnir ar hyn o bryd yn dechrau cael effaith llawnach h.y.:

• Trosglwyddo rhwng Cylchoedd Meithrin a’r ysgolion cynradd; mae’r trosglwyddiad hwn yn hanfodol i sicrhau bod dilyniant o’r un i’r llall yn 100%.
• Cynradd: Cyn-ysgol i'r Cyfnod Sylfaen; Cyfnod Sylfaen i CA2
• Uwchradd: CA3 i CA4; CA4 i CA5 (ysgolion 11-16; ysgolion 11-18 a'r sector AB)

Bydd materion pontio yn cael eu harwain gan gyfuniad o:

• canllaw CSGA lleol fel y disgrifir yn neilliant 3
• lleoliad priodol sy'n gyson â doniau a gallu'r dysgwr, sef:
  • Yn ddigon heriol at ddibenion dilyniant ieithyddol
  • Wedi'i gymhwyso ar sail dim niwed ieithyddol.

Gan weithio gyda'r dynodiadau ieithyddol newydd, bydd rhieni'n cael gwybod am fframwaith pontio eang. Caiff hyn ei gyflyru drwy drosglwyddo disgyblion yn addas rhwng ysgolion yn y fframwaith pontio newydd, fel y cyflawnir pontio ieithyddol statudol.

Bydd y broses bontio yn cael ei chefnogi gan:

• Trochi cynnar (Cyfnod Sylfaen)
• Trochi diweddarach (CA2), yn ôl yr hyn a ystyrir yn angenrheidiol
• Gloywi (Blwyddyn 7), fel y bernir bod angen
• Hwyrddyfodiaid– cymorth trochi wrth ddod i Sir Gaerfyrddin, fel y darperir gan ein
  canolfannau iaith

I gyflawni ein gweledigaeth sef bod pob disgybl yn parhau i wella ei sgiliau iaith wrth drosglwyddo o un cyfnod o'i addysg statudol i un arall byddwn yn parhau i:

• Hyrwyddo manteision dwyieithrwydd- cyfathrebu’n glir i’r holl rhanddeiliaid y disgwyliad y bydd dysgwyr sydd wedi dilyn y rhaglen Cymraeg iaith gyntaf yn yr ysgol gynradd yn parhau â'r rhaglen hon wrth drosglwyddo i'r cyfnod uwchradd. Byddwn yn rhannu hyn gyda rhieni fel rhan o drefniadau’r cyngor fel rhan annatod o’r broses derbyn disgyblion i ysgolion.
• Sicrhau dilyniant ieithyddol o sector y blynyddoedd cynnar i CA2 ac i'r sector uwchradd.
• Cynyddu'r ddarpariaeth pwnc o addysg cyfrwng Cymraeg a dwyieithog yn y sector
  uwchradd yn unol â dynodiadau'r ysgol newydd.
• Glynu wrth y protocol dilyniant clir i gynyddu nifer y disgyblion sy'n parhau i astudio drwy gyfrwng y Gymraeg ym mhob cyfnod allweddol a sicrhau bod hyn yn cael ei gyfleu'n glir i'r holl rhanddeiliaid.
• Cryfhau’r ddarpariaeth uwchradd cyfrwng Cymraeg mewn ardaloedd penodol yn y sir (gweler deilliant 4).
• Byddwn yn sicrhau bod pob disgybl yn gallu siarad, darllen ac ysgrifennu'r iaith yn rhugl erbyn diwedd Cyfnod Allweddol 2 i'w lefelau disgwyliedig.
• Bydd hefyd yn hyrwyddo ein disgwyliad y bydd pob disgybl sydd wedi mynychu ysgol gynradd ac yn trosglwyddo i ysgolion uwchradd a ddiffinnir fel rhai dwyieithog, yn astudio o leiaf 3 (i ddechrau) maes cwricwlaidd drwy gyfrwng y Gymraeg yng Nghyfnod Allweddol 3 er mwyn ymgorffori a datblygu eu cymhwysedd ieithyddol ymhellach. Cyflawnir hyn drwy dargedu hyfforddiant a chymorth i staff sy'n addysgu CA3 yn yr ysgolion dan sylw.
• Bydd angen i ysgolion weithio mewn partneriaeth i hyrwyddo dilyniant ieithyddol drwy brosiectau pontio a chyfathrebu da rhwng y sector cynradd ac uwchradd. Ni fydd hyn yn cael ei adael tan flynyddoedd 6 a 7 ond bydd yn digwydd ymhellach i lawr yr ysgol gynradd er mwyn sicrhau dealltwriaeth dda o addysg cyfrwng Cymraeg o'r dechrau. Yna gellir mynd i'r afael ag amheuon cyn y camau pontio.
• Byddwn yn edrych ar y dulliau o fonitro dilyniant ieithyddol ac yn sicrhau bod gan yr holl rhanddeiliaid ddealltwriaeth dda o'n protocol. Lle ceir dewis ieithyddol, byddwn yn parhau i gynnal ein gweledigaeth drwy sicrhau gwell dealltwriaeth o bwysigrwydd cynnal addysg ddwyieithog drwyddi draw.
• Byddwn yn parhau i wrando ar sylwadau rhieni ac ymateb iddynt megis 'Ni allwn helpu gyda gwaith cartref’, yn enwedig yn CA3 a CA4 drwy greu canllawiau, neu bamffled yn yr achos hwn, sy'n rhoi atebion clir. Mae clipiau ffilm o rieni sy'n disgrifio taith eu plant drwy addysg cyfrwng Cymraeg yn werthfawr iawn a byddwn yn creu mwy o glipiau ffilm i helpu rhieni i gael gwell dealltwriaeth o addysg ddwyieithog. Bydd y rhain nid yn unig yn cwmpasu rhinweddau dwyieithrwydd, ond hefyd yn helpu i fynd i'r afael ag unrhyw amheuon a chamsyniadau sy'n codi wrth fynd i'r afael ag anawsterau y gallai disgyblion ddod ar eu traws mewn rhai meysydd pwnc. Mae'n bwysig sicrhau nad yw addysg cyfrwng Cymraeg a dwyieithog yn dod yn rhagosodiad awtomatig a bod y darlun cefndir cyfan bob amser yn cael ei ystyried.
• O ran dilyniant rhwng meithrin a'r Cyfnod Sylfaen, nid yw'r newid yn gymaint o bryder gan y byddwn yn gosod targedau heriol ar gyfer pob ysgol yn lefelau addysg cyfrwng Cymraeg/dwyieithog a addysgir ym mhob ysgol. Gyda newid meddylfryd cenedlaethol, bydd hyn o fudd i ni symud ymlaen.
• Byddwn yn sicrhau y gall ysgolion cynradd ac uwchradd weithio'n agosach o lawer mewn partneriaeth er mwyn hyrwyddo dilyniant ieithyddol i rieni a gofalwyr. Unwaith eto, mae'r gwaith amlochrog a wneir ar hyrwyddo ymwybyddiaeth ddwyieithog yn lleol ac yn genedlaethol, yn dod i rym yma.

Mae cynlluniau’r presennol a’r dyfodol o dan Raglen Ysgolion yr 21ain Ganrif ac Addysg yn adlewyrchu'n llawn y targedau a nodir yn y Cynlluniau Strategol Cymraeg mewn Addysg

Bydd Sir Gaerfyrddin yn gobeithio rhagori ar darged 2031/32 ar gyfer disgyblion Blwyddyn 1 o 10%, gan gyrraedd pen uchaf yr ystod cynnydd o 14+ pwynt canran yn y cynllun 10 mlynedd.

Cyflawnir hyn drwy effaith symud pob ysgol ar hyd y continwwm iaith.

Niferoedd a % y dysgwyr sy’n parhau i wella eu sgiliau Cymraeg wrth drosglwyddo o un cyfnod o’u haddysg statudol i un arall