Canllaw i Orfodi Rheolau Cynllunio yn Sir Gaerfyrddin

ATODIAD 1 : Y Pwerau Gorfodi

Mae Deddf Cynllunio Gwlad a Thref 1990 yn diffinio cymryd "camau gorfodi" ffurfiol fel mater Hysbysiad Gorfodi neu gyflwyno Hysbysiad Torri Amodau. Mae methu â chydymffurfio â'r naill neu'r llall yn drosedd.

Rhoddir nifer o bwerau atodol hefyd i'r Awdurdod Cynllunio Lleol sy'n caniatáu i fathau eraill o hysbysiad gael eu cyflwyno. Mae methu â chydymffurfio â'r hysbysiadau hyn hefyd yn drosedd.

Ceir crynodeb o'r prif bwerau gorfodi sydd ar gael i'r Awdurdod Cynllunio Lleol isod: -

 

1. Hysbysiad Torri Amodau Cynllunio

Gellir cyflwyno Hysbysiad Torri Amodau Cynllunio mewn perthynas ag unrhyw achos tybiedig o dorri rheolau cynllunio, ac mae'n galluogi'r Awdurdod i ofyn am wybodaeth fanwl i lywio ei ymchwiliad, gan gynnwys: -

• manylion yr holl weithrediadau sy'n cael eu cyflawni ar y tir y gellid amau eu bod yn torri rheolaeth gynllunio;
• materion sy'n ymwneud â'r amodau neu'r cyfyngiadau y rhoddwyd unrhyw ganiatâd cynllunio iddynt;
• enwau a chyfeiriadau unrhyw berson y gwyddys ei fod yn defnyddio'r tir at unrhyw ddiben; a
• natur unrhyw fuddiant cyfreithiol yn y tir ac enwau a chyfeiriadau unrhyw berson arall y gwyddys bod ganddo fuddiant.

Nid yw cyflwyno Hysbysiad Torri Amodau Cynllunio yn atal yr Awdurdod rhag cymryd camau ffurfiol eraill yn erbyn achos o dorri rheolaeth gynllunio.
Mae gan y sawl sy'n derbyn Hysbysiad Torri Amodau Cynllunio 21 diwrnod i ymateb iddo. Mae methu ag ymateb i Hysbysiad Torri Amodau Cynllunio (neu wneud datganiad ffug neu gamarweiniol mewn ymateb) yn drosedd y gellir cymryd camau erlyn yn ei herbyn.

 

2. Hysbysiad Rhybudd Gorfodi

Wedi'i gyflwyno yng Nghymru gan Ddeddf Cynllunio (Cymru) 2015, gall Awdurdod Cynllunio Lleol gyflwyno Hysbysiad Rhybudd Gorfodi os yw'r Awdurdod o'r farn, yn amodol ar osod amodau, fod siawns resymol, pe bai cais am ganiatâd cynllunio mewn perthynas â'r datblygiad anawdurdodedig yn cael ei wneud, y byddai caniatâd cynllunio'n cael ei roi.

Bydd Hysbysiad Rhybudd Gorfodi yn rhoi cyfnod penodol y mae'n rhaid gwneud cais oddi mewn iddo, ac ar ôl hynny gellir cymryd camau gorfodi fel arall.

Bydd cyhoeddi Hysbysiad Rhybudd Gorfodi yn 'stopio'r cloc' o ran y datblygiad anawdurdodedig a allai gael imiwnedd rhag camau gorfodi.

 

3. Hysbysiad Gorfodi

Pan fo'r Awdurdod Cynllunio Lleol yn penderfynu ei bod yn addas cymryd camau gorfodi ffurfiol yn erbyn achos o dorri rheolau cynllunio er budd ehangach y cyhoedd, gall gyhoeddi Hysbysiad Gorfodi.

Gall Hysbysiad Gorfodi honni newid sylweddol o dir neu adeiladau heb awdurdod, datblygiad gweithredol neu achos o dorri amod.

Rhaid i'r Hysbysiad Gorfodi bennu'r amser y mae'n dod i rym, pa gamau y mae'n rhaid eu cymryd i unioni'r toriad a chyfnod amser y mae'n rhaid cymryd y camau hynny.

Rhaid i apêl yn erbyn Hysbysiad Gorfodi (y gellir ei wneud ar sail cynllunio neu gyfreithiol) gael ei gwneud cyn y dyddiad y daw'r Hysbysiad i rym (fel arfer o fewn 28 diwrnod ar ôl ei gyflwyno). Os gwneir apêl, caiff gofynion yr Hysbysiad eu hatal hyd nes y penderfynir ar yr apêl.

Ar ôl i Hysbysiad ddod i rym, mae cyfnod pellach o amser ar gyfer cydymffurfio. Mae hyd yr amser yn dibynnu ar natur y toriad.

Mae methu â chydymffurfio â Hysbysiad Gorfodi yn drosedd a gall arwain at ddirwy o hyd at £20,000.

 

4. Hysbysiad Gorfodi Adeilad Rhestredig

Yn debyg i Hysbysiad Gorfodi, mae Hysbysiad o'r fath yn ymwneud â gwaith anawdurdodedig i Adeilad Rhestredig a gall:-

(a) ei gwneud yn ofynnol i'r adeilad gael ei adfer i'w gyflwr blaenorol; neu
(b) os nad yw hynny'n rhesymol ymarferol neu'n ddymunol, ei gwneud yn ofynnol i waith arall a bennir yn yr Hysbysiad liniaru effaith y gwaith anawdurdodedig; neu
(c) ei gwneud yn ofynnol i'r adeilad gael ei adfer i'w cyflwr y byddai wedi bod ynddo pe bai telerau unrhyw ganiatâd adeilad rhestredig wedi'u harsylwi.

Rhaid i'r Hysbysiad bennu cyfyngiadau amser ar gyfer sicrhau cydymffurfiaeth â gofynion yr Hysbysiad.

Mae hawl i apelio yn erbyn Hysbysiad Gorfodi Adeilad Rhestredig. Mae'r gweithdrefnau'n debyg i'r rhai ar gyfer apêl yn erbyn Hysbysiad Gorfodi.

Os caiff gwaith sy'n destun Hysbysiad Gorfodi Adeilad Rhestredig ei awdurdodi'n ddiweddarach gan gais ôl-weithredol am ganiatâd Adeilad Rhestredig, bydd yr Hysbysiad Gorfodi Adeilad Rhestredig yn peidio â chael unrhyw effaith er bod yr atebolrwydd i erlyn am drosedd a gyflawnwyd cyn dyddiad unrhyw ganiatâd ôl-weithredol yn parhau.

 

5. Hysbysiadau Torri Amodau

Gellir cyflwyno Hysbysiad Torri Amodau os na chydymffurfir ag amod sydd ynghlwm wrth ganiatâd cynllunio. Bydd yr Hysbysiad Torri Amodau yn nodi'r camau y mae'n ofynnol i'r Awdurdod Cynllunio Lleol eu cymryd er mwyn sicrhau cydymffurfiaeth â'r amod a bennir yn yr hysbysiad.
Nid oes hawl i apelio yn erbyn Hysbysiad Torri Amodau (er y gellir herio penderfyniad yr Awdurdod i gyhoeddi Hysbysiad Torri Amodau yn y Llysoedd) ac mae methu â chydymffurfio yn drosedd y gellir ei herlyn, a all arwain at ddirwy sylweddol.

 

6. Hysbysiadau Stop

Mewn rhai achosion, gellir cyflwyno Hysbysiad Stop er mwyn rhoi'r gorau i weithgaredd anawdurdodedig ar y tir. Dim ond ar yr un pryd â chyflwyno Hysbysiad Gorfodi, neu ar ôl hynny, y gellir cyflwyno Hysbysiad Stop, ac fel arfer mae wedi'i gyfyngu i'r achosion mwyaf brys a niweidiol o dorri rheolaeth gynllunio. Mae Awdurdod Cynllunio Lleol mewn perygl o dalu iawndal os caiff ei ddefnyddio mewn achosion amhriodol.
Nid oes hawl i apelio yn erbyn Hysbysiad Stop, dim ond i'r Hysbysiad Gorfodi y mae wedi'i atodi iddo.
Gall methu â chydymffurfio â Hysbysiad Stop arwain at ddirwy sylweddol o hyd at £20,000.

 

7. Hysbysiad Stop Dros Dro

Ers mis Mehefin 2015, mae Awdurdodau Cynllunio Lleol yng Nghymru wedi gallu cyflwyno Hysbysiadau Stop Dros Dro a all ei gwneud yn ofynnol i weithgaredd sy'n torri rheolaeth gynllunio ddod i ben ar unwaith.

5 Deddf Cynllunio a Phrynu Gorfodol 2004 (Cychwyn Rhif 14 ac Arbed) Gorchymyn 2015.

Nid oes rhaid cyflwyno Hysbysiad Stop Dros Dro gyda Hysbysiad Gorfodi, ac mae'n peidio â bod yn effeithiol ar ôl 28 diwrnod. Dim ond pan fydd yr Awdurdod Cynllunio Lleol o'r farn y dylid atal y toriad ar unwaith y dylid rhoi Hysbysiad o'r fath.

 

8. Hysbysiadau 'Amwynder' Adran 215 (a215)

Pan fo cyflwr y tir yn cael effaith andwyol ar amwynder yr ardal, caiff yr Awdurdod Cynllunio Lleol gyflwyno hysbysiad o dan a215 o Ddeddf Cynllunio Gwlad a Thref 1990 sy'n ei gwneud yn ofynnol i gynnal a chadw tir yn briodol.

Bydd adran 215 yn cael ei hystyried pan fo tir anniben yn effeithio ar 5 eiddo neu fwy yn yr ardal honno. Os canfyddir bod eiddo mewn cyflwr gwael, bydd yr Awdurdod yn ceisio dod o hyd i opsiwn arall fel cysylltu â'r perchnogion i sicrhau bod y cartref yn cael ei ddefnyddio unwaith eto.

Bydd yr Hysbysiad a215 yn nodi'r camau y mae'n ofynnol i'r Awdurdod Cynllunio Lleol eu cymryd er mwyn unioni cyflwr y tir.

Mae hawl i apelio i'r Arolygiaeth Gynllunio yn erbyn Hysbysiad adran 215. Mae methu â chydymffurfio â Hysbysiad a215 yn drosedd

 

9. Gwaharddeb

Os yw awdurdod o'r farn bod achos o dorri rheolaeth gynllunio yn ddigon difrifol, a'i fod yn achosi neu'n debygol o achosi niwed eithriadol, gall wneud cais i'r Llysoedd am waharddeb ataliaeth. Gellir carcharu'r rhai sy'n torri gwaharddeb.

 

10. Camau Erlyn

Fel y cyfeirir ato uchod, pan fo rhywun yn torri gofynion Hysbysiad Gorfodi, Hysbysiad Torri Amodau, neu Hysbysiad Stop, mae'n euog o drosedd a gall y gwasanaeth gorfodi rheolau cynllunio gychwyn achos erlyn.

Yn ogystal, gall yr Awdurdod Cynllunio Lleol hefyd gychwyn achos erlyn yn erbyn troseddau fel:-

• Arddangos Hysbyseb heb Ganiatâd Datganedig
• Gwaith Anawdurdodedig i Goed a Warchodir
• Gwaith Anawdurdodedig i Adeilad Rhestredig
• Diffyg Cydymffurfio â Hysbysiad Torri Amodau neu Hysbysiad a215

Bydd camau erlyn bob amser yn dibynnu ar gyngor cyfreithiol bod siawns resymol o lwyddo, a'i bod er budd y cyhoedd i gymryd camau o'r fath.

Mewn rhai achosion, gellir penderfynu y gellir rhoi 'Rhybudd Syml', lle ceir tystiolaeth o drosedd, bod y troseddwr wedi cyfaddef y drosedd, a bod camau lliniaru'n cael eu hystyried gan roi sylw i'r prawf budd y cyhoedd.

 

11. Gweithredu Uniongyrchol

Gall yr Awdurdod hefyd fynd i'r safle a gwneud y gwaith sy'n ofynnol gan yr Hysbysiad yn ddiofyn ac yna ceisio adennill ei gostau oddi wrth y perchennog/meddiannydd.

---