Cynllun Strategol y Gymraeg Mewn Addysg

Er mwyn cyflawni’r datblygiadau uchod, byddwn yn symud pob ysgol ar hyd y continwwm iaith drwy:

• Weithio gyda’r ysgolion i ddatblygu'r cwricwlwm i roi cyfleoedd i fwy o ddysgwyr gael mynediad at addysgu cyfrwng Cymraeg a dwyieithog.
• Mabwysiadu dull strategol o ymdrin â'r pwnc a gynigir
• Cynyddu nifer y dysgwyr sy'n dilyn opsiynau cyfrwng Cymraeg a dwyieithog ac, yn y pen draw, mwy o gynnydd i ddilyn cymwysterau yn 16 oed

Bydd hyn yn sicrhau y bydd mwy o ddysgwyr yn astudio ar gyfer cymwysterau asesedig, ac yn eu cwblhau, ar oedran gadael ysgol statudol a thu hwnt, tra'n cael eu hasesu'n fewnol hefyd gan ysgolion ar adegau allweddol yn eu taith ddysgu (fel 5,7,11 a 14 oed).

Gellir mynd ar drywydd y strategaeth i wireddu'r canlyniad hwn drwy'r fframwaith canlynol:

• Datblygu'r Cwricwlwm: dull strategol o gynyddu cyfran y ddarpariaeth o ran pynciau a gynigir drwy gyfrwng y Gymraeg gan ein holl ysgolion.
• Model Ysgol Uwchradd (gweler tabl uchod) : cynyddu nifer y pynciau sydd ar gael drwy gyfrwng y Gymraeg, gan arwain at ganran gynyddol o'r cwricwlwm ar gael drwy gyfrwng y Gymraeg, tra hefyd yn cynyddu cyfran y dysgwyr sy'n dewis hyfforddiant pwnc cyfrwng Cymraeg neu ddwyieithog
• Model Ysgol Gynradd: modelu cynyddu’r ddarpariaeth cyfrwng Cymraeg yn yr un modd.
• Ehangu ein defnydd o E-sgol tua’r dyfodol, gan gynnwys sut y gallwn ddatblygu ein harlwy cwricwlaidd ôl 16 cyfrwng Cymraeg yn ein ysgolion 2B.
• Ymestyn syniadaeth PAG, a’r egwyddorion gweithredu, i gynnwys ysgolion a darparwyr eraill, fyddai’n golygu cynnal nifer cyffelyb o bynciau ar draws ystod ein hysgolion. O wireddu hyn, rhagwelir twf arwyddocaol yn narpariaeth ôl-16 Cyfrwng Cymraeg y Sir.

Dull Strategol o gynyddu'r Cynnig Pwnc cyfrwng Cymraeg

Gellir cynyddu nifer y pynciau sydd ar gael drwy gyfrwng y Gymraeg:

• Mewn modd ymarferol, gellir cynyddu pynciau oherwydd cyfleoedd sy'n bodoli o fewn y garfan staffio bresennol, fel athro sydd eisoes yn gallu darparu cynnwys pwnc drwy gyfrwng y Gymraeg.
• Mewn dull cynlluniedig, drwy:
  • Mapio sut y gellir annog mwy o staff i addysgu drwy gyfrwng y Gymraeg drwy eu cefnogi gyda datblygiad proffesiynol pwrpasol. (Noder: bydd pob aelod o staff yn cael cyfleoedd i ddatblygu eu dwyieithrwydd, os oes angen, a'n dyletswydd ni o dan y polisi hwn yw cynnig y cymorth hwnnw)
  • Gwneud apwyntiadau staff sy'n helpu i symud yr ysgol ar hyd y continwwm iaith
  • Mewn modd strategol, wrth ystyried sut y gall gwahanol feysydd pwnc gefnogi ysgolion ar wahanol gamau o'u taith ieithyddol.

Tua'r tymor canolig a thu hwnt, ein nod yw cynnig mewnbwn cadarnhaol wrth ddatblygu Cymraeg fel un continwwm, gan gynnwys opsiynau yn y tymor canolig i gofrestru disgyblion ar lefel TGAU yn yr ysgolion perthnasol. Yn ogystal, hoffem:

• datblygu a hyrwyddo'r cyfraniad y gall myfyrwyr hŷn mewn ysgolion 11-18 ei wneud fel modelau rôl a mentoriaid
• ymestyn hyfedredd y Gwasanaeth Cymorth Ieuenctid, yn enwedig mewn ysgolion er mwyn hyrwyddo defnydd anffurfiol o'r Gymraeg a datblygu deunydd hyrwyddo sy'n dangos y gwerth a osodir ar ddwyieithrwydd gan gyflogwyr.

Yn ogystal byddwn yn-

• Gweithio gyda chyflogwyr a’r sector addysg uwch i hyrwyddo dwyieithrwydd fel sgil allweddol ar gyfer addysg bellach a byd gwaith.
• Hyrwyddo gwell sgiliau ar gyfer defnydd gydol oes o'r Gymraeg (ymchwilio i fodiwl Cymraeg Proffesiynol a'i ddatblygu ar gyfer myfyrwyr ôl-16 e.e. drwy Fagloriaeth Cymru)
• Bwriadwn ddatblygu strategaeth i recriwtio mwy o bobl ifanc i astudio Safon Uwch/Safon Uwch Atodol Cymraeg, yn enwedig bechgyn. Mae angen mynd i'r afael yn llawn â newidiadau yn y papurau arholiad er mwyn helpu i newid. Mae hon yn her genedlaethol, gyda chwymp o 24% yn nifer y myfyrwyr iaith gyntaf Safon Uwch yng Nghymru rhwng 2008/9 a 2020/21, gyda chwymp o 60% mewn niferoedd Cymraeg Ail Iaith dros yr un cyfnod. O ganlyniad i hyn, bydd angen gweithio ochr yn ochr â CBAC ac athrawon pwnc oddi mewn a thu allan i’r Sir er mwyn dwyn y maen i’r wal. Bydd olrhain barn myfyrwyr a darpar fyfyrwyr yn bwysig iawn er mwyn deall y rhesymau dros y cwymp a sut i fynd ati i wyrdroi’r sefyllfa.
• Rydym hefyd am gydweithio er mwyn datblygu cwrs uwch mewn Cymraeg Proffesiynol. Mae'r cwrs hwn i'w gynnig fel cwrs Safon Uwch/UG ynddo'i hun drwy elfennau modiwlaidd annibynnol y gall myfyrwyr anelu atynt, p'un a ydynt yn astudio Cymraeg i Safon Uwch ai peidio e.e. Cymraeg yn y gweithle a chyfieithu.
• Datblygu Tystysgrif/achrediad ôl 16 Cymraeg i Wyddonwyr- bydd hyn yn golygu ymchwilio i bosibiliadau pellach o fewn Bagloriaeth Cymru drwy annog myfyrwyr nad ydynt ar lwybrau Cymreig academaidd i fireinio eu sgiliau e.e. tuag at hyfedredd o ran ein fframwaith sgiliau.
• Byddwn yn cefnogi ymgyrch Llywodraeth Cymru i annog pobl ifanc i ystyried y Gymraeg ar Lefel Uwch drwy gyfeirio myfyrwyr at y sianel YouTube/Cymraeg yn ogystal â thrwy'r sianelau cyfryngau cymdeithasol Cymraeg.

Erbyn diwedd y cynllun byddwn wedi cynyddu nifer y dysgwyr sy'n astudio ar gyfer cymwysterau asesedig yn y Gymraeg fel pwnc ac yn gallu cynnig pob pwnc drwy gyfrwng y Gymraeg yn ein hysgolion cyfrwng Cymraeg a dwyieithog.

Byddwn hefyd yn ymdrechu i sicrhau dewis ieithyddol yn ein hysgolion Saesneg sydd yn cefnogi cynnydd dwyieithrwydd disgyblion (gweler tabl uchod).

Mae’r tabl yn cynnwys cynnydd yn y niferoedd a’r % sydd/fydd yn astudio pynciau trwy’r Gymraeg ym mlwyddyn 11. Rhaid cofio bod deilliant 4 yn ymwneud hefyd â disgyblion ym mlynyddoedd 10,12,13. Felly, bydd niferoedd gwirioneddol yn uwch.

Niferoedd a % y dysgwyr sy’n astudio ar gyfer cymwysterau Cymraeg (fel pwnc) a phynciau drwy gyfrwng y Gymraeg