Cyngor ar Gostau Byw
Mae cymorth, cefnogaeth a chyngor arbenigol ar gael i helpu gyda chostau byw a materion eraill ym mhob un o'n canolfannau gwasanaeth cwsmeriaid Hwb yn Rhydaman, Llanelli a Chaerfyrddin. Bydd ymgynghorwyr Hwb ar gael bob dydd, ynghyd â swyddogion tai ac ymgynghorwyr cyflogadwyedd, i ddarparu pecynnau cymorth wedi'u teilwra i drigolion. Gall ymwelwyr â'r canolfannau Hwb hefyd gael gwybodaeth am y gwasanaethau sydd ar gael i'w cefnogi wrth i gostau byw gynyddu. Am gymorth, cefnogaeth a gwybodaeth ewch i'n tudalennau Cyngor ar Gostau Byw.


Terfynau Cyflymder 20mya
ar gyfer Strydoedd Cymreig Mwy Diogel ac Iachach
Ynghylch 20mya yng Nghymru
O fis Medi 2023, bydd terfyn cyflymder diofyn o 20mya yn berthnasol i strydoedd preswyl a phrysur a ddefnyddir gan gerddwyr sydd â goleuadau yng Nghymru.
Mae Llywodraeth Cymru yn gwneud y newid hwn am nifer o resymau gan gynnwys:
- Lleihau nifer y damweiniau a lleihau nifer yr anafiadau difrifol (a hefyd lleihau’r effaith ar y GIG i drin pobl sydd wedi cael eu hanafu)
- Annog rhagor o bobl i gerdded a beicio yn ein cymunedau
- Helpu i wella ein hiechyd a llesiant
- Gwneud ein strydoedd yn fwy diogel
- Diogelu’r amgylchedd ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol
Terfyn cyflymder 20mya am ffyrdd mwy diogel

Ynghylch 20mya yng Nghymru
O fis Medi 2023, bydd terfyn cyflymder diofyn o 20mya yn berthnasol i strydoedd preswyl a phrysur a ddefnyddir gan gerddwyr sydd â goleuadau yng Nghymru.
Mae Llywodraeth Cymru yn gwneud y newid hwn am nifer o resymau gan gynnwys:
- Lleihau nifer y damweiniau a lleihau nifer yr anafiadau difrifol (a hefyd lleihau’r effaith ar y GIG i drin pobl sydd wedi cael eu hanafu)
- Annog rhagor o bobl i gerdded a beicio yn ein cymunedau
- Helpu i wella ein hiechyd a llesiant
- Gwneud ein strydoedd yn fwy diogel
- Diogelu’r amgylchedd ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol
Terfyn cyflymder 20mya am ffyrdd mwy diogel
Y Manteision
Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn credu y gallai gostwng y terfyn cyflymder diofyn i 20mya arwain at fanteision iechyd sylweddol. Bydd 20mya yn lleihau’r risg o ddamweiniau, yn helpu pobl i deimlo’n fwy diogel ac yn gwella llesiant corfforol a meddyliol pobl. Mae gyrru’n arafach yn cynhyrchu llai o sŵn, yn lleihau faint o danwydd sy’n cael ei ddefnyddio, ac mae’n debygol y bydd allyriadau egsôst ac allyriadau eraill yn is – ar gyflymderau is ni fydd teiars a ffyrdd yn treulio cymaint, a bydd hyn yn lleihau allyriadau nad ydynt yn dod o’r egsôst.
Mae Llywodraeth Cymru yn gweithio’n agos gyda GanBwyll a’r Heddlu sy’n gorfodi terfynau cyflymder yng Nghymru, i sicrhau bod gyrwyr yn cydymffurfio â’r terfynau cyflymder newydd, a bod gyrwyr yn cael eu cefnogi i newid eu hymddygiad.
Y Gefnogaeth
Mae’r rhan fwyaf o oedolion yng Nghymru o blaid y newid. Mewn arolwg cenedlaethol yn 2020 dywedodd dros 80% o bobl eu bod o blaid gostwng y terfyn cyflymder i 20mya. Yn ôl yr adborth o’r cynlluniau cyntaf a gafodd eu cynnal ledled Cymru mae’r rhan fwyaf o bobl, hyd yn oed y rhai sydd wedi anghytuno â’r ffordd y cafodd y cynlluniau cyntaf eu rhoi ar waith, yn cytuno bod gostwng y terfyn amser yn gwneud strydoedd yn fwy diogel. Mae adborth arall, mewn gohebiaeth wedi’i dderbyn gan Lywodraeth Cymru, yn dangos bod pobl sy’n byw ar strydoedd â therfyn cyflymder o 20mya yn dod i arfer â’r terfyn cyflymder is ac yn gweld y manteision.
Bydd y terfyn cyflymder diofyn o 20mya ar waith lle mae pobl yn byw. Mae’n cael ei weithredu er budd trigolion a’u cymunedau. Bydd cyflwyno’r terfyn cyflymder yn gwneud strydoedd yn fwy diogel a chymunedau yn iachach.

Y Manteision
Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn credu y gallai gostwng y terfyn cyflymder diofyn i 20mya arwain at fanteision iechyd sylweddol. Bydd 20mya yn lleihau’r risg o ddamweiniau, yn helpu pobl i deimlo’n fwy diogel ac yn gwella llesiant corfforol a meddyliol pobl. Mae gyrru’n arafach yn cynhyrchu llai o sŵn, yn lleihau faint o danwydd sy’n cael ei ddefnyddio, ac mae’n debygol y bydd allyriadau egsôst ac allyriadau eraill yn is – ar gyflymderau is ni fydd teiars a ffyrdd yn treulio cymaint, a bydd hyn yn lleihau allyriadau nad ydynt yn dod o’r egsôst.
Mae Llywodraeth Cymru yn gweithio’n agos gyda GanBwyll a’r Heddlu sy’n gorfodi terfynau cyflymder yng Nghymru, i sicrhau bod gyrwyr yn cydymffurfio â’r terfynau cyflymder newydd, a bod gyrwyr yn cael eu cefnogi i newid eu hymddygiad.
Y Gefnogaeth
Mae’r rhan fwyaf o oedolion yng Nghymru o blaid y newid. Mewn arolwg cenedlaethol yn 2020 dywedodd dros 80% o bobl eu bod o blaid gostwng y terfyn cyflymder i 20mya. Yn ôl yr adborth o’r cynlluniau cyntaf a gafodd eu cynnal ledled Cymru mae’r rhan fwyaf o bobl, hyd yn oed y rhai sydd wedi anghytuno â’r ffordd y cafodd y cynlluniau cyntaf eu rhoi ar waith, yn cytuno bod gostwng y terfyn amser yn gwneud strydoedd yn fwy diogel. Mae adborth arall, mewn gohebiaeth wedi’i dderbyn gan Lywodraeth Cymru, yn dangos bod pobl sy’n byw ar strydoedd â therfyn cyflymder o 20mya yn dod i arfer â’r terfyn cyflymder is ac yn gweld y manteision.
Bydd y terfyn cyflymder diofyn o 20mya ar waith lle mae pobl yn byw. Mae’n cael ei weithredu er budd trigolion a’u cymunedau. Bydd cyflwyno’r terfyn cyflymder yn gwneud strydoedd yn fwy diogel a chymunedau yn iachach.
Yr Ymchwil
Yn ôl Sefydliad Iechyd y Byd, y ffordd fwyaf effeithiol o wella diogelwch cerddwyr yw gostwng cyflymder cerbydau. Yn 2018, bu 50% o’r anafiadau ar ein ffyrdd ar ffyrdd 30mya. Yn ôl y Gymdeithas Frenhinol er Atal Damweiniau mae 45% o gerddwyr sy’n cael eu bwrw gan gar sy’n gwneud 30mya neu lai yn cael eu lladd, ond y ganran sy’n cael eu lladd pan fydd ceir yn gwneud 20mya neu lai yw 5%. Yn y pellter mae’n cymryd i gar sy’n teithio 20mya stopio, mae car sy’n gwneud 30mya yn parhau i wneud 24mya. Mae hyn yn gwneud cryn wahaniaeth i’r gallu i osgoi gwrthdrawiad.
Mae tystiolaeth o ledled y byd yn dangos mai cyflymderau cerbydau yw’r prif reswm pam nad yw pobl yn cerdded neu’n beicio, nac yn caniatáu i’w plant gerdded neu feicio i’r ysgol. Bydd cyflymderau traffig is yn creu cymunedau gwell i fyw ynddyn nhw ac yn annog rhagor o gerdded a beicio. Bydd pobl yn teimlo’n fwy cyfforddus pan fyddan nhw’n cerdded a beicio, mae’n fwy diogel i blant gerdded cyn gynted ag y maen nhw’n gadael eu cartref, i chwarae yn yr awyr agored ac i gerdded i’r ysgol — ac mae pobl hŷn yn fwy tebygol o deimlo eu bod yn gallu teithio yn annibynnol ac yn ddiogel.
Dogfen Dystiolaeth Llywodraeth Cymru
Ysgolion
Trwy leihau nifer y siwrneiau i'r ysgol mewn car, bydd yr ardal o amgylch ysgolion yn fwy diogel i bob plentyn deithio.
Rydym yn parhau i weithio gydag ysgolion ar sawl menter, i annog pobl i ymgymryd â theithiau mwy egnïol i ysgolion, trwy gyflwyno mwy o gyfleoedd i rieni a phlant gerdded, beicio neu sgwtera i'r ysgol. Gallwn hefyd eich helpu i sefydlu bws cerdded. Edrychwch ar ein tudalen cerdded i'r ysgol i weld sut y gallwch chi gymryd rhan.
Rydym hefyd yn gweithio gydag ysgolion, GanBwyll a Heddlu Dyfed-Powys, lle mae'r sawl sy'n goryrru yn cael ei stopio ac yn cael yr opsiwn i dderbyn dirwy a phwyntiau neu wynebu cyfres o gwestiynau gan blant yn yr ysgol leol.

Yr Ymchwil
Yn ôl Sefydliad Iechyd y Byd, y ffordd fwyaf effeithiol o wella diogelwch cerddwyr yw gostwng cyflymder cerbydau. Yn 2018, bu 50% o’r anafiadau ar ein ffyrdd ar ffyrdd 30mya. Yn ôl y Gymdeithas Frenhinol er Atal Damweiniau mae 45% o gerddwyr sy’n cael eu bwrw gan gar sy’n gwneud 30mya neu lai yn cael eu lladd, ond y ganran sy’n cael eu lladd pan fydd ceir yn gwneud 20mya neu lai yw 5%. Yn y pellter mae’n cymryd i gar sy’n teithio 20mya stopio, mae car sy’n gwneud 30mya yn parhau i wneud 24mya. Mae hyn yn gwneud cryn wahaniaeth i’r gallu i osgoi gwrthdrawiad.
Mae tystiolaeth o ledled y byd yn dangos mai cyflymderau cerbydau yw’r prif reswm pam nad yw pobl yn cerdded neu’n beicio, nac yn caniatáu i’w plant gerdded neu feicio i’r ysgol. Bydd cyflymderau traffig is yn creu cymunedau gwell i fyw ynddyn nhw ac yn annog rhagor o gerdded a beicio. Bydd pobl yn teimlo’n fwy cyfforddus pan fyddan nhw’n cerdded a beicio, mae’n fwy diogel i blant gerdded cyn gynted ag y maen nhw’n gadael eu cartref, i chwarae yn yr awyr agored ac i gerdded i’r ysgol — ac mae pobl hŷn yn fwy tebygol o deimlo eu bod yn gallu teithio yn annibynnol ac yn ddiogel.
Dogfen Dystiolaeth Llywodraeth Cymru
Ysgolion
Trwy leihau nifer y siwrneiau i'r ysgol mewn car, bydd yr ardal o amgylch ysgolion yn fwy diogel i bob plentyn deithio.
Rydym yn parhau i weithio gydag ysgolion ar sawl menter, i annog pobl i ymgymryd â theithiau mwy egnïol i ysgolion, trwy gyflwyno mwy o gyfleoedd i rieni a phlant gerdded, beicio neu sgwtera i'r ysgol. Gallwn hefyd eich helpu i sefydlu bws cerdded. Edrychwch ar ein tudalen cerdded i'r ysgol i weld sut y gallwch chi gymryd rhan.
Rydym hefyd yn gweithio gydag ysgolion, GanBwyll a Heddlu Dyfed-Powys, lle mae'r sawl sy'n goryrru yn cael ei stopio ac yn cael yr opsiwn i dderbyn dirwy a phwyntiau neu wynebu cyfres o gwestiynau gan blant yn yr ysgol leol.
Pryder cymunedol?
Gallwch roi gwybod am bryder goryrru yn y gymuned yn uniongyrchol i GanBwyll, Partneriaeth Lleihau Anafiadau.
Mae Gwylio Cyflymder Cymunedol yn fenter leol lle mae aelodau o'r gymuned yn gweithio gyda'r heddlu i fonitro cyflymderau cerbyd. Mae pobl sy'n gyrru dros y terfyn cyflymder yn cael eu cyfeirio at yr heddlu gyda'r nod o'u haddysgu.
GanBwyll - Cysylltwch â Ni/Pryderon Cymunedol
GanBwyll - Gwylio Cyflymder Cymunedol
Y Newyddion Diweddaraf
Ydych chi eisiau clywed y newyddion diweddaraf am gyflwyno terfyn cyflymder o 20mya yn eich ardal a chael rhagor o wybodaeth am weithgareddau diogelwch ffyrdd yn Sir Gaerfyrddin? Os felly cofiwch gofrestru i dderbyn ein cylchlythyr a dilynwch ni ar Facebook / Instagram / Twitter.
Cofrestrwch i dderbyn diweddariadau
Mwy o Wybodaeth
Gallwch gael rhagor o wybodaeth am gynigion Llywodraeth Cymru yma:

Pryder cymunedol?
Gallwch roi gwybod am bryder goryrru yn y gymuned yn uniongyrchol i GanBwyll, Partneriaeth Lleihau Anafiadau.
Mae Gwylio Cyflymder Cymunedol yn fenter leol lle mae aelodau o'r gymuned yn gweithio gyda'r heddlu i fonitro cyflymderau cerbyd. Mae pobl sy'n gyrru dros y terfyn cyflymder yn cael eu cyfeirio at yr heddlu gyda'r nod o'u haddysgu.
GanBwyll - Cysylltwch â Ni/Pryderon Cymunedol
GanBwyll - Gwylio Cyflymder Cymunedol
Y Newyddion Diweddaraf
Ydych chi eisiau clywed y newyddion diweddaraf am gyflwyno terfyn cyflymder o 20mya yn eich ardal a chael rhagor o wybodaeth am weithgareddau diogelwch ffyrdd yn Sir Gaerfyrddin? Os felly cofiwch gofrestru i dderbyn ein cylchlythyr a dilynwch ni ar Facebook / Instagram / Twitter.
Cofrestrwch i dderbyn diweddariadau
Mwy o Wybodaeth
Gallwch gael rhagor o wybodaeth am gynigion Llywodraeth Cymru yma: