Cynllun Gwasanaeth dros y Gaeaf a Thywydd Garw Priffyrdd

Gwres Eithafol

Mae effaith gwres eithafol ar yr ased priffyrdd yn bryder cymharol newydd ond cynyddol. Ym mis Gorffennaf 2022 adroddodd y Swyddfa Dywydd fod tymereddau dros 40⁰C wedi'u cofnodi am y tro cyntaf yn y DU wrth i thermomedrau yn Swydd Lincoln gyrraedd 40.3⁰C ac roedd 46 o orsafoedd tywydd ledled y DU yn uwch na record flaenorol y DU o 38.7⁰C. Arweiniodd hyn at y Swyddfa Dywydd yn cyhoeddi ei Rhybudd Coch cyntaf erioed am wres eithafol.

Mae'n nodedig hefyd, o'r 30 diwrnod poethaf yn y DU yn ôl cyfartaleddau ardal, fod 14 wedi digwydd yn ystod y ganrif hon ac mae'r Swyddfa Dywydd yn cynghori bod newid yn yr hinsawdd yn golygu bod gwres mawr eithafol yn y DU yn digwydd yn amlach, yn ddwysach ac am gyfnod hirach. Gall digwyddiadau gwres eithafol gael effaith andwyol ar arwynebau ffyrdd gan fod yr asffalt tywyll yn amsugno gwres drwy'r dydd ac er y gall tymheredd yr aer fod yn uwch na 20°C, gall tymheredd arwyneb y ffordd fod yn uwch na 50°C.

Gall tymereddau uchel yn wyneb yr asffalt achosi iddo ymddwyn mewn modd fisgo-elastig, anffurfiadau thermol a newid stiffrwydd yr wyneb. Gall yr effeithiau hyn hefyd achosi i lwythi traffig gael effaith niweidiol ar yr wyneb, megis drwy achosi rhigolau ar yr wyneb ac, yn ogystal ag achosi cracio o fewn yr wyneb, lleihau'r gallu i atal sgidio sy'n cael effaith uniongyrchol ar bellteroedd stopio cerbydau ac felly diogelwch ffyrdd.

Yn ystod digwyddiadau gwres eithafol mae arwynebau priffyrdd yn cael eu monitro, ac mewn ardaloedd lle mae arwynebau'n mynd yn feddal neu'n ymddangos i fod yn 'frasterog' neu'n 'llathredig' gellir cymryd mesurau adferol. Gellir lledaenu llwch cerrig neu dywod bras ar y safleoedd a nodir a allai gael ei wneud drwy'r fflyd o gerbydau graeanu. Mae'r defnydd o agregau bach yn helpu i adfer gallu'r wyneb i atal sgidio ac yn ei ddiogelu rhag golau haul uniongyrchol wrth i’r agregau setlo a chael eu dal o fewn yr wyneb.

Gall cyfnodau hir o dymheredd uchel hefyd gael effaith ar yr isbriddoedd sylfaenol sy'n achosi i ddeunyddiau grebachu a chracio wrth iddynt 'sychu allan’. Wedyn gall y craciau hyn gael eu hadlewyrchu drwy'r palmant i wyneb y ffordd. Bydd difrod o'r math hwn yn gofyn am ymyrraeth fwy ymledol i'w atgyweirio.