Ansawdd aer
Diweddarwyd y dudalen ar: 30/10/2024
Mae Deddf yr Amgylchedd 1995 yn gosod dyletswydd arnom i adolygu ac i asesu ansawdd yr aer yn ein hardal o bryd i'w gilydd. Mae rhai llygryddion allweddol y dylid eu hystyried, ac fe'u nodir yn y ddeddfwriaeth. Mae gan bob un o'r llygryddion allweddol safon y mae’n rhaid ei bodloni. Pennwyd lefelau ar gyfer y safonau (amcanion) a seiliwyd ar wybodaeth wyddonol gyfredol, gyda'r bwriad o ddiogelu iechyd a'r amgylchedd. Mae'r Amcanion Ansawdd Aer i'w gweld yn Rheoliadau Safonau Ansawdd Aer (Cymru) 2010.
Rydym yn cyflwyno adroddiadau rheolaidd i Lywodraeth Cymru ynghylch ansawdd yr aer yn Sir Gaerfyrddin. Mae rhagor o wybodaeth ynghylch adroddiadau ansawdd aer ar gael ar wefan Defra. Mae holl Awdurdodau Lleol Cymru yn diweddaru manylion eu lleoliadau monitro a chanlyniadau eu samplo ar wefan Fforwm Ansawdd Aer Cymru.
Rydym wedi nodi mai'r llygrydd allweddol mwyaf perthnasol i Sir Gaerfyrddin yw Nitrogen Deuocsid (NO2). Prif ffynhonnell allyriadau NO2 yn Sir Gaerfyrddin yw traffig ar y ffyrdd. Rydym wedi datblygu rhwydwaith monitro sy'n dilyn rhai o'n ffyrdd prysuraf a'r strydoedd lle ceir y nifer mwyaf o dagfeydd.
Darperir mapiau sy'n dangos lleoliad y safleoedd monitro a’r canlyniadau cymedr blynyddol Yn fy ardal.
Yn 2011 dynodwyd rhan o Landeilo yn Ardal Rheoli Ansawdd Aer (AQMA). Gwnaed hyn oherwydd na chydymffurfir â'r safonau o ran NO2 yn yr ardal. Er nad yw'r lefelau NO2 yn yr ardal yn ddigon uchel i achosi effeithiau uniongyrchol ar iechyd, mae'r lefelau'n ddigon uchel i greu problemau iechyd hir dymor ar gyfer pobl sydd eisoes yn dioddef o gyflyrau resbiradol, megis asthma, afiechyd pwlmonaidd rhwystrol cronig (COPD) ac ati.
Rydym yn cydweithio'n agos â'n cydweithwyr yn yr asiantaethau allanol er mwyn helpu i ddod o hyd i atebion a'u gweithredu er mwyn gwella ansawdd aer yn yr ardal.
Ym mis Awst 2016 dynodwyd bod rhan benodol o Gaerfyrddin yn Ardal Rheoli Ansawdd Aer (AQMA). Mae hyn o ganlyniad i'r nwyon sy'n cael eu gollwng gan gerbydau'r ffordd. Mae lefelau'r Nitrogen Deuocsid (NO2) ar hyn o bryd yn uwch na'r lefelau cyfreithiol mewn mannau lleol iawn yn yr Ardal Rheoli Ansawdd Aer ac rydym yn gweithio gyda'n partneriaid yn y Cyngor, a thu hwnt i'r Cyngor, i leihau'r lefelau hyn lle y gallwn.
Er nad yw'r lefelau NO2 yn yr ardal yn ddigon uchel i effeithio ar iechyd pobl yn syth, mae'r lefelau'n ddigon uchel i greu problemau iechyd hirdymor i bobl sy'n agored iddynt am gyfnodau digon hir ac sydd eisoes yn dioddef o gyflyrau anadlu megis asthma, afiechyd pwlmonaidd rhwystrol cronig (COPD), ac ati.
Mae Cynllun Gweithredu wedi cael ei ddatblygu sy’n nodi mesurau a allai helpu i wella Ansawdd Aer yn yr ardal. Mae Gorchymyn a Map Ffiniau yr Ardal Rheoli Ansawdd Aer ar gael i’w lawrlwytho isod.
Ym mis Awst 2016 dynodwyd bod rhan benodol o Lanelli yn Ardal Rheoli Ansawdd Aer (AQMA). Mae hyn o ganlyniad i'r nwyon sy'n cael eu gollwng gan gerbydau'r ffordd. Mae lefelau'r Nitrogen Deuocsid (NO2) ar hyn o bryd yn uwch na'r lefelau cyfreithiol mewn mannau lleol iawn yn yr Ardal Rheoli Ansawdd Aer ac rydym yn gweithio gyda'n partneriaid yn y Cyngor, a thu hwnt i'r Cyngor, i leihau'r lefelau hyn lle y gallwn.
Er nad yw'r lefelau NO2 yn yr ardal yn ddigon uchel i effeithio ar iechyd pobl yn syth, mae'r lefelau'n ddigon uchel i greu problemau iechyd hirdymor i bobl sy'n agored iddynt am gyfnodau digon hir ac sydd eisoes yn dioddef o gyflyrau anadlu megis asthma, afiechyd pwlmonaidd rhwystrol cronig (COPD), ac ati.
Mae Cynllun Gweithredu wedi cael ei ddatblygu sy’n nodi mesurau a allai helpu i wella Ansawdd Aer yn yr ardal. Mae Gorchymyn a Map Ffiniau yr Ardal Rheoli Ansawdd Aer ar gael i’w lawrlwytho isod.
Mae Cyngor Sir Caerfyrddin yn defnyddio tiwbiau trylediad i fonitro NO2 nad yw'n awtomatig (goddefol).
Mae samplwyr tiwb trylediad goddefol yn casglu nitrogen deuocsid trwy drylediad molecwlaidd ar hyd tiwb anadweithiol i amsugnydd cemegol effeithlon. Ar ôl mis, bydd y deunydd amsugnol yn cael ei ddadansoddi’n gemegol a bydd y crynodiad yn cael ei gyfrif.
Mae'r canlyniadau’n dangos y cymedr blynyddol mewn microgramau fesul metr ciwbig µg/m3. Ystyr crynodiad o 1 µg/m3 yw bod un metr ciwbig o aer yn cynnwys un microgram (un rhan o filiwn o gram) o lygrydd.
Yr amcan ansawdd aer blynyddol ar gyfer Nitrogen Deuocsid yw 40μg/m3.
Mae'r broses Rheoli Ansawdd yr Aer yn Lleol (LAQM) yn gosod rhwymedigaeth ar bob awdurdod lleol i adolygu ac asesu ansawdd aer yn ei ardal yn rheolaidd ac i bennu a yw'r amcanion ansawdd aer yn cael eu cyflawni ai peidio. Pan geir gormodiant, neu lle mae hynny’n debygol, mae'n rhaid i'r awdurdod lleol ddatgan Ardal Rheoli Ansawdd Aer (AQMA) a pharatoi Cynllun Gweithredu Ansawdd Aer (AQAP) sy’n nodi'r mesurau y mae'n bwriadu eu rhoi ar waith i fynd ar drywydd yr amcanion.
Mwy ynghylch Iechyd yr Amgylchedd
