Adroddiad Blynyddol y Cyngor 2023-2024

Cyflwyniad i'n Hadroddiad Blynyddol

Mae Cyngor Sir Caerfyrddin yn sefydliad mawr, cymhleth sydd â gweithlu o oddeutu 8,350 o weithwyr a chyllideb o dros £900m (refeniw a chyfalaf) ar gyfer 2024/25. O achos y cyllid annigonol i wasanaethau cyhoeddus o’r naill flwyddyn i’r llall am dros ddegawd, mae’r pwysau rydym yn ei wynebu wrth ddarparu gwasanaethau i’r tua 188,000 o bobl sy'n byw yn Sir Gaerfyrddin yn dal i fod yn fwy nag erioed. Wrth wneud hyn rydym yn ymdrechu i wneud cynnydd yn erbyn ein pedwar amcan llesiant.

Pwrpas yr adroddiad blynyddol hwn yw rhoi trosolwg o'r cynnydd rydym wedi'i wneud yn ystod 2023/2024 yn erbyn yr amcanion llesiant hyn, sef:

1. Galluogi ein plant a’n pobl ifanc i gael y dechrau gorau posibl mewn bywyd (Dechrau’n Dda),
2. Galluogi ein preswylwyr i fyw a heneiddio’n dda (Byw a Heneiddio’n Dda),
3. Galluogi ein cymunedau a’n hamgylchedd i fod yn iach, yn ddiogel ac yn ffyniannus (Cymunedau Ffyniannus),
4. Moderneiddio a datblygu ynhellach fel Cyngor cydnerth ac effeithlon (Ein Cyngor).

Mae'r amcanion hyn wedi'u cynllunio i fynd i'r afael â'r heriau mwyaf dybryd i'r Sir gan gyfrannu gymaint ag sy'n bosib i'r saith nod llesiant cenedlaethol. Mae gan bob amcan set o ganlyniadau sy'n ein cefnogi i fesur ein cynnydd ac arwain ein gweithgarwch fel sefydliad. Cyfeirir at y rhain drwy gydol yr adroddiad hwn, fodd bynnag, mae ein Strategaeth Gorfforaethol ar gyfer 2022-2027 yn rhoi trosolwg manwl. Fe'u datblygwyd yn 2022/2023 yn dilyn asesiad anghenion helaeth a chyfnod ymgynghori.

Er mai prif bwrpas yr adroddiad hwn yw rhoi dealltwriaeth dda i drigolion, defnyddwyr gwasanaethau a rhanddeiliaid allweddol o sut rydym wedi bod yn perfformio, mae hefyd yn bodloni'r ddyletswydd statudol sydd arnom ni drwy'r Ddeddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021 a Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol 2015.

Y Prif Egwyddorion

Gwerthoedd ac Ymddygiad Craidd

Mae gweledigaeth y Cyngor yn sail i bopeth a wnawn fel sefydliad.

‘Datblygu Sir Gaerfyrddin gyda'n gilydd: Un Cyngor, Un Weledigaeth, Un Llais.’

 Wrth eu hystyried gyda'i gilydd, mae'r weledigaeth a'n gwerthoedd craidd a'n hymddygiadau yn ein helpu i wneud y penderfyniad cywir a llunio sut rydym yn gweithio gyda'n gilydd i ddarparu gwasanaethau a gwneud y gorau allwn.

Mae ein chwe gwerth craidd yn ffurfio'r egwyddorion cyffredinol sy'n fframio ein hugain ymddygiad, ac mae'r ymddygiadau hyn yn disgrifio'r camau gweithredu a'r dulliau unigol ar gyfer sut rydym yn gweithio ac yn trin eraill. Mae ein gwerthoedd fel a ganlyn ond gellir eu gweld yn llawn ynghyd â'n hymddygiadau yma;

• Gweithio fel un tîm,
• Canolbwyntio ar gwsmeriaid,
• Gwrando er mwyn gwella,
• Ymdrechu i ragori,
• Gweithredu ag uniondeb,
• Cymryd cyfrifoldeb personol

Llywodraethu

Fel Cyngor rydym yn gyfrifol am sicrhau bod ein busnes yn cael ei wneud yn unol â'r gyfraith a safonau priodol. Rhaid i ni hefyd sicrhau y diogelir cyllid cyhoeddus, y rhoddir cyfrif priodol amdano ac y’i defnyddir yn ddarbodus, yn effeithlon ac yn effeithiol a sicrhau gwelliant parhaus yn hyn o beth.

Rydym yn gyfrifol am sefydlu trefniadau priodol ar gyfer Llywodraethu ein gwaith, gan hwyluso cyflawni ei swyddogaethau'n effeithiol, gan gynnwys bod â threfniadau priodol ar gyfer rheoli risg. Mae'r Cyngor yn gweld Llywodraethu Corfforaethol fel "gwneud y pethau iawn, yn y ffordd iawn, i'r bobl iawn mewn modd amserol, cynhwysol, agored, gonest ac atebol.” Mae’r Fframwaith Llywodraethu yn cynnwys y systemau a’r prosesau, y diwylliannau a’r gwerthoedd hynny sy’n ein cyfarwyddo ac yn ein rheoli ni, ynghyd â’r modd y mae'n atebol i’r gymuned, yn ymgysylltu â hi ac yn ei harwain. Mae’r Fframwaith yn ein galluogi i fonitro i ba raddau y cyflawnwyd ein hamcanion strategol ac i ystyried a yw’r amcanion hynny wedi arwain at ddarparu gwasanaethau priodol a chost- effeithiol.

Mae ein Datganiad Llywodraethu Blynyddol fel y’i cynhwysir yn ein Datganiad o Gyfrifon yn manylu ar sut rydym wedi cydymffurfio a’r gwahanol elfennau o’n Fframwaith Llywodraethu.

Cydraddoldeb ac Amrywiaeth

Mae'r Cyngor wedi ymrwymo i sicrhau ein bod yn deg ac yn gyfartal i bawb ym mhopeth a wnawn. Mae ein Cynllun Cydraddoldeb Strategol yn nodi egwyddorion ein hymrwymiad i gydraddoldeb ac amrywiaeth ac yn amlinellu sut y bwriadwn gyflawni ein cyfrifoldebau fel cyflogwr, darparwr gwasanaethau ac fel arweinydd cymunedol.

Fel corff cyhoeddus, mae angen i ni sicrhau bod pawb yn cael mynediad cyfartal i'n gwasanaethau ac yn cael eu trin yn deg gan ein gwasanaethau. Mae angen i egwyddorion sylfaenol hawliau dynol hefyd fod wrth wraidd darparu gwasanaethau. Mae'n ofynnol i ni ganolbwyntio ar gyflawni canlyniadau cydraddoldeb mesuradwy trwy welliannau penodol mewn polisïau a'r ffordd y mae ein gwasanaethau a'n swyddogaethau'n cael eu darparu.

Rydym wedi ymrwymo i drin ein staff, a phobl Sir Gaerfyrddin, yn deg. Byddwn yn sicrhau nad ydym yn gwahaniaethu yn erbyn pobl oherwydd eu hoedran, anabledd, tarddiad ethnig, cenedligrwydd, crefydd, cred neu ddiffyg cred, dosbarth cymdeithasol, rhywedd, cyfeiriadedd rhywiol, newid rhywedd, statws priodasol neu bartneriaeth sifil, cyfrifoldeb am ddibynyddion neu am unrhyw reswm annheg arall.

Rydym wedi ymrwymo i sicrhau bod gwasanaethau cyhoeddus rhagorol yn cael eu darparu i bawb sy'n byw, yn gweithio ac yn astudio yn Sir Gaerfyrddin ac sy’n ymweld â'r sir. Caiff hyn ei ategu gan ein pedwar amcan cydraddoldeb ar gyfer 2024-2028:

• Bod yn gyflogwr o ddewis;
• Galluogi ein trigolion i fyw a heneiddio'n dda;
• Ymgorffori Cydlyniant Cymunedol yn ein sefydliad a'n cymuned; a
• Diogelu a chryfhau cydraddoldeb a hawliau dynol.

Mesur Cynnydd a Hunanasesu

Yn greiddiol i'n hamcanion llesiant mae egwyddor sy'n hyrwyddo ffocws ar bob corff cyhoeddus yn cydweithio i ddatblygu canlyniadau sy'n gwella ansawdd bywyd dinasyddion a chymunedau, nawr ac yn y dyfodol.

I fesur yn effeithiol ein cynnydd yn erbyn cyflawni ein hamcanion, rydym yn edrych ar ystod o ddata a thystiolaeth gan gynnwys canfyddiadau ein hunanasesiad a chanfyddiadau adroddiadau rheoleiddio i greu darlun mor gynhwysfawr â phosibl o'n cynnydd o ran tueddiadau dros amser ac o ran y modd yr ydym yn cymharu ag awdurdodau lleol eraill yng Nghymru.

Er mwyn i ni wneud hyn yn effeithiol, rydym wedi datblygu cyfres ddata o ddangosyddion a mesurau, sydd, pan gânt eu hystyried gyda'i gilydd, yn cwmpasu ystod eang o wahanol ffynonellau, gan ein galluogi i fyfyrio ar y dystiolaeth sydd ar gael i ni yn gyffredinol. Mae'r ystod o ddata yn cwmpasu'r canlynol a chyfeirir ato drwy gydol yr adroddiad hwn a gellir ei weld yn llawn yn Atodiad 5:

Dangosyddion Poblogaeth

Yn bennaf maent yn cynnwys data sydd ar gael i'r cyhoedd ac a nodwyd i ddatblygu dealltwriaeth o dueddiadau a sefyllfa Sir Gaerfyrddin mewn perthynas ag awdurdodau lleol eraill Cymru. Mae'r ffynonellau'n cynnwys (ond heb fod yn gyfyngedig i): Arolwg Cenedlaethol Cymru, Arolwg Blynyddol o'r Boblogaeth, Iechyd Cyhoeddus Cymru, Llywodraeth Cymru, yr Adran Gwaith a Phensiynau

Mesurau Perfformiad

• Cynnwys ffurflenni statudol, mesurau mewnol y Cyngor a gwybodaeth sylfaenol ar ffurf canfyddiadau ymgynghori yr ydym yn eu defnyddio i fesur a monitro perfformiad yn rheolaidd. Cyfrifoldeb uniongyrchol y Cyngor yw'r rhain
• Mae ein hamcanion llesiant hefyd yn fframio ein hymagwedd at hunanasesu. Mae'r ymagwedd hon yn rhoi'r cyd-destun yr ydym yn arfer ein swyddogaethau ynddo, yn defnyddio adnoddau, ac yn sicrhau bod llywodraethu'n effeithiol:
• Mae'n sicrhau bod ein hunanasesiad yn strategol, gan ganolbwyntio ar y sefydliad, yn hytrach na gwasanaethau unigol ac i ba raddau y mae'r Cyngor yn cyflawni ei amcanion llesiant a'i ganlyniadau bwriadedig.
• Mae'n caniatáu inni fyfyrio ar lefel strategol ar sut mae ein holl swyddogaethau (gan gynnwys gweithgareddau corfforaethol) yn cyfrannu at gyflawni ein hamcanion llesiant, sut rydym yn gweithredu a pha gamau y mae angen i ni eu cymryd i wella ymhellach a pharhau i ddarparu gwasanaethau effeithiol nawr ac yn y tymor hir.
• Mae defnyddio amcanion llesiant fel y fframwaith cyffredinol yn annog golwg fwy cyfannol ar berfformiad y Cyngor, gan gydnabod bod llawer o wasanaethau'n 'cydlynu' ac yn cyfrannu at un neu ragor o amcanion llesiant.
• Rydym yn parhau i reoli perfformiad gwasanaethau unigol drwy Gynlluniau Busnes Is- adrannol. Mae hyn yn rhan bwysig o ddull y Cyngor o reoli perfformiad fel y manylir yn ein Fframwaith Rheoli Perfformiad sy'n seiliedig ar gylch Cynllun/Gwneud/Adolygu.

Amcan Llesiant 1

Galluogi ein plant a’n pobl ifanc i gael y dechrau gorau posibl mewn bywyd (Dechrau’n Dda)

Trosolwg Cynnydd

Mae cefnogi ein plant a’n pobl ifanc i gael y dechrau gorau posibl mewn bywyd yn rhoi sylfaen gref ar gyfer cyfyngu ar anghydraddoldebau. Caiff yr hyn sy'n digwydd yn y blynyddoedd cynnar hyn effaith hirdymor ar ganlyniadau iechyd a llesiant, cyflawniad addysgol, a statws economaidd. Credir bod 34.6% o blant Sir Gaerfyrddin yn byw mewn tlodi, felly mae'n hanfodol bod pob plentyn yn cael mynediad i'r un cyfleoedd, beth bynnag fo'u cefndir, a'u bod yn cael y cymorth cywir pryd a lle mae ei angen arnynt.

Mae'r Cyngor wedi ymrwymo i wneud ei orau glas yn hyn o beth, gan ganolbwyntio ar atal ac ymyrraeth gynnar a system addysg sy'n gweithio'n dda ac sy'n cydnabod bod pob plentyn yn unigolyn. Cafodd ein gweledigaeth glir a’n harweinyddiaeth gref eu canmol mewn arolygiad allanol o’n Gwasanaethau Addysg, a chaiff hynny effaith bendant ar wella darpariaeth addysg a deilliannau dysgwyr. Dengys diwylliant o hunanwerthuso ymrwymiad i adolygu’r gwasanaeth yn barhaus, er mwyn sicrhau bod plant a phobl ifanc yn cael y dechrau gorau posibl mewn bywyd.

Rydym yn parhau â'n hymdrechion i gadw plant gartref gyda'u teuluoedd lle bo hynny'n bosibl, ac mae cyfradd gymharol isel y sir ar gyfer Plant sy'n Derbyn Gofal yn dangos hynny. Rydym hefyd yn cymryd camau rhagweithiol i fynd i'r afael â'r prinder gofalwyr maeth a nodwyd yn y Sir. Mae nifer y plant ar y gofrestr amddiffyn plant wedi cynyddu, ond mae'r lefel dal yn sylweddol is na chyfartaledd Cymru. Mae cynllunio strategol yn canolbwyntio ar atal a meddwl yn gydlynol, ac mae'r Strategaeth Mamolaeth a Blynyddoedd Cynnar Ranbarthol yn enghraifft nodedig o hyn.

Rydym yn cydnabod bod angen gwella'r cynnig gofal plant yn y Sir, ac mae camau priodol yn parhau i gael eu rhoi ar waith i fynd i'r afael â hyn. Bydd mwy o ardaloedd yn elwa ar leoedd gofal plant a ariennir drwy ehangu darpariaeth gofal plant Dechrau'n Deg, ac mae Cynllun Gweithredu Digonolrwydd Gofal Plant wedi'i ddatblygu sy'n canolbwyntio ar gynyddu'r cynnig yn gyffredinol, ynghyd â ffocysu ar gryfhau'r cynnig cyfrwng Cymraeg.

Mae ein gwasanaeth addysg yn darparu cwricwlwm cyflawn sy'n ystyried anghenion unigol pob dysgwr. Mae disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol yn cael cefnogaeth dda trwy ein ffocws strategol ar ddarparu cynnig addysg gynhwysol, ac mae ysgolion wedi ymateb yn dda i ddiwygiadau. Er bod presenoldeb wedi gostwng yn dilyn cyfnod Covid, rydym yn gweld rhai arwyddion o adferiad. Fodd bynnag mae hon yn flaenoriaeth barhaus yn sicr er mwyn sicrhau gwelliant pellach sy'n cael ei gynnal. Caiff presenoldeb ei fonitro'n agos ar gyfer yr ysgol gyfan yn ogystal ag ar gyfer grwpiau penodol o ddisgyblion fel y rhai sydd â hawl i Brydau Ysgol am Ddim a disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol.

Mae athrawon a disgyblion yn cyd-lunio cwricwlwm cyflawn sy'n seiliedig ar y Cwricwlwm i Gymru. Mae ffocws ar brofiadau dysgu y mae codi safonau addysgol yn rhan annatod ohonynt, gan ddatblygu llythrennedd, rhifedd a sgiliau digidol yn effeithiol yn ogystal â sgiliau Cymraeg a Saesneg dwyieithog. Nodwyd meysydd i'w dathlu a'u gwella mewn arolygiad diweddar gan Estyn, ac adlewyrchir hynny yn yr adroddiad hwn.                              

Sir Gaerfyrddin sydd â'r lefelau gordewdra yn ystod plentyndod uchaf yng Nghymru gyda 30.5% o blant 4-5 oed dros bwysau neu'n gordewdra. Mae ymrwymiad y Cyngor i wneud popeth o fewn ei allu i helpu i fynd i'r afael â'r mater hwn yn amlwg yn yr amrywiaeth o fentrau Actif sydd ar waith i sicrhau bod gan blant a phobl ifanc fynediad at weithgareddau sy'n gwella eu hiechyd a'u llesiant. Yn ogystal, mae cyflwyniad cyffredinol y cynnig prydau ysgol am ddim yn parhau i symud ymlaen yn dda gan sicrhau bod plant yn cael prydau maethlon a chytbwys sy'n cefnogi eu datblygiad.

Amcan Llesiant 2

Galluogi ein trigolion i fyw a heneiddio’n dda (Byw a Heneiddio’n Dda)

Trosolwg cynnydd

Mae galluogi ein preswylwyr i fyw a heneiddio'n dda yn flaenoriaeth i'r Cyngor er mwyn cydnabod mai ased mwyaf y Sir yw'r bobl sy'n byw yma. Er bod incwm wythnosol gros wedi gwella'n sylweddol yn y Sir, credir bod dros draean yr aelwydydd yn dal i fyw mewn tlodi ac mae amddifadedd materol ar gynnydd. O ystyried hyn, mae'r Cyngor yn cydnabod yr angen i gefnogi aelwydydd i liniaru effeithiau tlodi a chostau byw cynyddol. Mae ein Cynllun Trechu Tlodi penodedig yn manylu ar y mentrau cymorth eang a'n hymrwymiad i wneud popeth o fewn ein gallu i sicrhau bod preswylwyr yn cael y cymorth y mae ganddynt hawl iddo a mynediad at wasanaethau priodol.

Mae tai fforddiadwy o ansawdd da yn ogystal â buddsoddiad parhaus mewn tai presennol yn hybu iechyd a llesiant ac yn ffurfio sylfaen ar gyfer safonau byw gwell. Mae fforddiadwyedd tai yn y Sir yn cymharu'n gadarnhaol â chyfartaleddau cenedlaethol. Fodd bynnag, rydym yn cydnabod y gellir gwneud mwy i wella mynediad at dai addas gan ganiatáu i breswylwyr fyw yn ardal eu magwraeth. Rydym yn parhau i gyflawni yn erbyn ein Cynllun Darparu Tai Fforddiadwy a'n Rhaglen Datblygu Adfywio Tai. Yn ogystal, er mwyn mynd i'r afael â'r argyfwng ail gartrefi, byddwn yn codi premiwm ar ail gartrefi ac eiddo sy'n wag yn y tymor hir. Bydd ein gwaith ar dai presennol a gwella argaeledd darpariaeth newydd ar draws ein cymunedau gwledig yn allweddol i alluogi cydnerthedd a chydlyniant cymunedol. Yn gadarnhaol, mae ein hymdrechion parhaus wedi gweld gwelliant parhaus yng nghanran yr aelwydydd sy'n cael eu hatal rhag bod yn ddigartref.

Gyda phobl yn byw'n hirach, bydd mwy o alw ar wasanaethau yn y blynyddoedd i ddod. Mae amrywiadau hefyd mewn disgwyliad oes iach rhwng dynion a merched ac mae lefelau Sir Gaerfyrddin yn is na'r cyfartaledd yng Nghymru. I gydnabod hyn, mae datblygu strategaeth atal yn cadarnhau ein hymrwymiad i ddull poblogaeth gyfan o atal, a disgwylir bydd hyn yn lleihau'r galw am ymyrraeth statudol. Y nod hirdymor yw helpu pobl i gynnal eu hannibyniaeth gartref cyhyd â phosibl, atal derbyniadau diangen i'r ysbyty a chefnogi'r broses o ryddhau pobl o'r ysbyty yn amserol er mwyn sicrhau bod y rheiny sydd angen gofal ysbyty da yn gallu cael hynny. Yn gadarnhaol ddigon, mae gwelliant nodedig wedi bod wrth i lai o bobl aros yn yr ysbyty am ofal cartref. Mae ymdrechion cydweithredol a gwasanaethau integredig rhwng Iechyd a Gofal Cymdeithasol hefyd wedi'u cryfhau, sy'n effeithio'n gadarnhaol ar lif ysbytai ac yn lleihau rhestrau aros.

I gydnabod bod sgoriau Llesiant Meddwl Oedolion yn gostwng, gwnaed buddsoddiadau yn y Gwasanaethau Iechyd Meddwl i ddarparu llwybr llesiant ar draws y Sir, gan ganolbwyntio ar ymyrraeth gynnar ac atal.

Mae nifer yr oedolion sydd â dau neu fwy o Ymddygiadau Ffordd o Fyw Iach wedi cynyddu ychydig, sy'n gadarnhaol ac yn adlewyrchu nifer y gwasanaethau iechyd a llesiant sydd ar gael i'n trigolion. Wrth ddarparu'r gwasanaethau hyn rhoddwyd cydnabyddiaeth i hygyrchedd gyda llawer o weithgareddau wedi'u cyflwyno mewn ffordd arloesol. Mae nifer yr atgyfeiriadau i'r Cynllun Cenedlaethol i Atgyfeirio Cleifion i Wneud Ymarfer Corff wedi cynyddu'n sylweddol, gyda 1,537 wedi dod i law yn ystod 2023/24, a chyfradd gwblhau uchel o dros 70% ar gyfer y rhaglen 16 wythnos.

Amcan Llesiant 3

Gwneud ein cymunedau a’n hamgylchedd yn iach, yn ddiogel ac yn ffyniannus (Cymunedau Ffyniannus)

Trosolwg cynnydd

Mae economi iach a gweithredol yn darparu'r sylfaen ar gyfer twf cynaliadwy, gwell safonau byw a datblygu cymunedau ffyniannus. Mae'r Cyngor yn cydnabod bod cyflogaeth deg ac ystyrlon, sylfaen fusnes ffyniannus a marchnad lafur fedrus yn sylfeini i economi iach, ac mae wedi ymrwymo i yrru'r agenda hon yn ei blaen. Mae'r adferiad economaidd yn dilyn cyfnod heriol Covid yn parhau ar gyflymder, fodd bynnag mae rhai heriau'n parhau. Mae incwm gwario aelwydydd yn parhau i fod yn is na'r cyfartaleddau cenedlaethol ac mae cyfraddau anweithgarwch economaidd dal yn uwch na'r cyfartaleddau.

Mae busnesau'n parhau i gael eu cefnogi drwy ystod o ymyriadau, gan gynnwys gwell mynediad i ofod masnachol, cyfleoedd rhwydweithio, mynediad at gyllid a mwy o ffocws ar sicrhau y gall busnesau fanteisio ar gadwyni cyflenwi lleol a chyfleoedd caffael. Mae gweithgarwch adfywio ehangach wedi gweld gwelliannau i ganol ein trefi gyda'r nod o gynyddu nifer yr ymwelwyr a denu buddsoddiad mewnol.

Mae ein cynlluniau cyflogadwyedd yn parhau i gefnogi'r rhai sydd bellaf i ffwrdd o'r farchnad lafur, ac mae swyddi'n cael eu creu drwy ymyrraeth gan y Cyngor i sicrhau bod pobl yn gallu cael mynediad at gyfleoedd i wella eu bywydau. Mae hyfforddi ac uwchsgilio i greu gweithlu wedi'i ddiogelu yn parhau ac mae cynnydd yn nifer y rhai sy'n gymwys i lefel 4 ac uwch.

Mae'r gwaith ar Bentre Awel yn parhau'n hwylus a bydd gan hynny fanteision pellgyrhaeddol i'r Sir, ac mae rhai ohonynt eisoes yn cael eu gwireddu drwy Fudd i'r Gymuned.

Mae'r gwaith yn parhau i fynd i'r afael ag un o'r rhwystrau cyffredin sy'n wynebu unigolion sydd am ddychwelyd i gyflogaeth neu ddod o hyd i waith drwy geisio cynyddu argaeledd gofal plant yn y Sir lle nad yw'r galw yn cael ei fodloni.

Mae'r Amgylchedd Naturiol yn elfen greiddiol o ddatblygu cynaliadwy. Mae'r Cyngor wedi datgan ei ymrwymiad i fynd i'r afael â'r argyfyngau hinsawdd a natur a bydd yn parhau i weithio tuag at fod yn Awdurdod Lleol Carbon Sero Net erbyn 2030, gan fynd i'r afael â'r materion sy'n sbarduno dirywiad yn ein bioamrywiaeth ac yn cefnogi adferiad natur. Gwelwyd cynnydd bychan yn lefelau Nitrogen Deuocsid, fodd bynnag, mae hyn yn dal yn is na chyfartaledd Cymru. Mae cam cyntaf y Strategaeth Wastraff ar waith ac mae newidiadau wedi arwain at gynnydd mewn ailddefnyddio ac ailgylchu perfformiad tunelledd sydd eisoes wedi rhagori ar y targed cenedlaethol oedd yn ddisgwyliedig erbyn 2025. Ar ben hynny, mae canran y gwastraff a anfonwyd i safleoedd tirlenwi wedi lleihau, gan weithio tuag at y targed Cenedlaethol o beidio ag anfon Dim Gwastraff i safleoedd tirlenwi erbyn 2025.

Mae ardaloedd o'r Sir yn agored i effeithiau negyddol yr argyfwng hinsawdd, yn enwedig llifogydd. Mae'r Cyngor wedi gweithredu ymyriadau drwy'r Ddeddf Rheoli Llifogydd a Dŵr a'r Cynllun Rheoli'r Traethlin i liniaru effeithiau llifogydd, sy'n bryder cynyddol ymhlith trigolion.

Mae'r Sir yn parhau i fod yn gadarnle strategol allweddol ar gyfer dyfodol y Gymraeg a chydnabyddir manteision cymdeithasol ac economaidd dwyieithrwydd yn eang. Mae ein 'Strategaeth i hyrwyddo'r Gymraeg yn Sir Gaerfyrddin 2023-28' yn nodi'r hyn byddwn yn ei wneud i weithio tuag at adfer y Gymraeg yn y Sir drwy gynyddu'r niferoedd sy'n gallu siarad Cymraeg, cynyddu'r sefyllfaoedd lle gall pobl siarad Cymraeg, codi statws yr iaith, cefnogi cymunedau i gynnal yr iaith a thrwy gael effaith gadarnhaol ar symudiadau poblogaeth.

Mae cyfanswm troseddau yn Sir Gaerfyrddin wedi gostwng dros 14% yn ystod 2023/24, sy'n gadarnhaol. Rydym yn cydnabod pwysigrwydd gweithio mewn partneriaeth yn effeithiol i gynnal y cyfraddau isel hyn, a dangosir hyn drwy waith y diogelwch cymunedol, y Tîm Cydlyniant Cymunedol, a'r cydweithio sy'n ofynnol o ran y Ddyletswydd Trais Difrifol.

Mae cludiant a phriffyrdd yn chwarae rhan allweddol wrth gefnogi a chynnal ein cymunedau, gan ddarparu'r seilwaith hanfodol sy'n cysylltu pobl â'i gilydd, yn cefnogi mynediad at wasanaethau, ac yn cefnogi economi sy'n ffynnu. Mae'r Cyngor yn blaenoriaethu cynnal a chadw'r rhwydwaith priffyrdd o fewn ei fodd, fodd bynnag, gwneir darpariaeth arbennig yn ystod y gaeaf i sicrhau mynediad di-dor i wasanaethau hanfodol.

Mae'r Sir yn helaeth ac yn gymysg o ran ei thirwedd wledig/trefol, ac mae hyn yn peri heriau sy'n anodd mynd i'r afael â nhw, yn enwedig gyda llai o adnoddau. Rydym wedi parhau â'n gwaith i wella seilwaith ffyrdd a datblygu atebion trafnidiaeth ar gyfer ardaloedd mwy gwledig y Sir.

Mae cynnydd sylweddol wedi bod yn nifer y bobl laddwyd neu a anafwyd yn ddifrifol ar ffyrdd Sir Gâr, gyda chynnydd o 66% o 2022 i 2023. Rydym wedi ymrwymo i wneud ffyrdd yn fwy diogel trwy weithio mewn partneriaeth, codi ymwybyddiaeth, addysg a hyfforddiant i wella sgiliau ac ymddygiad defnyddwyr ffordd.

Chwaraeon, hamdden, diwylliant a hamdden awyr agored yw curiad calon ein cymunedau. Mae'r gwasanaethau hyn yn darparu amrywiaeth o weithgareddau, cyfleusterau a rhaglenni iechyd a llesiant er mwyn cefnogi ein trigolion a'n cymunedau i fyw bywydau iach, diogel a llewyrchus. Yn debyg ddigon, mae hyrwyddo ein Sir fel lle deniadol a hyfyw yn fasnachol i ymweld â hi a buddsoddi ynddi yn ffactor allweddol o safbwynt economaidd a llesiant. Cyfrannodd ymwelwyr dros nos a dydd â'r Sir £597m i'r economi leol gan gefnogi 6,652 o swyddi amser llawn. Yn ogystal, mae ymweliadau â llyfrgelloedd a chanolfannau hamdden wedi cynyddu'n sylweddol ers y flwyddyn flaenorol. Mae nifer o fentrau hamdden a llesiant arloesol hefyd yn cael eu darparu trwy amrywiaeth o fecanweithiau i sicrhau bod gan bobl ystod eang o opsiynau a chyfleoedd i fyw bywydau egnïol a chyfoethog.

Amcan Llesiant 4

Moderneiddio a datblygu ymhellach fel Cyngor cydnerth ac effeithlon (Ein Cyngor)

Trosolwg cynnydd

Mae'r Cyngor, fel pob gwasanaeth cyhoeddus arall, yn wynebu pwysau ariannol sylweddol, galw cynyddol a heriau o ran y gweithlu dros y blynyddoedd nesaf, yn ogystal ag ymateb i'r agenda sero net, effaith newid demograffig ac anghydraddoldeb.

Mae pwysau cyllidebol yn golygu bod cyllid go iawn rhai gwasanaethau wedi gostwng yn sylweddol dros y blynyddoedd diwethaf, er bod galw'n cynyddu, a bod cymhlethdod y galw hwnnw'n cynyddu hefyd.

Mae hyn yn cael effaith sylweddol ar ein gweithlu sy'n wynebu galw cynyddol ar adeg pryd mae llai o adnoddau. Mae pwysau recriwtio mewn rhai meysydd yn parhau ac mae pwysau cyllidebol yn golygu bod yn rhaid ystyried unrhyw swyddi gwag yn ofalus cyn eu llenwi. Yn ogystal, mae'r Cyngor yn profi cynnydd sylweddol mewn absenoldeb salwch sy'n gysylltiedig â straen, gyda chynnydd yn y staff sy’n cael eu cyfeirio at ein Gwasanaeth Cymorth Llesiant. Mae'r cynnydd mewn absenoldeb salwch ar ben y pwysau presennol ar y gweithlu. Rhaid canmol ymrwymiad a gwytnwch staff ond ni ellir cynnal y pwysau presennol yn yr hirdymor, ac mae gwaith yn mynd rhagddo i fynd i'r afael â’r pwysau ar y gweithlu yn y dyfodol.

Mae meddwl mewn ffordd hirdymor a chydgysylltiedig yn anodd wrth wynebu heriau o'r fath ac wrth i adnoddau leihau. Fodd bynnag, rydym yn cydnabod, er mwyn parhau â'n gwaith pwysig wrth ddarparu gwasanaethau, bod yn rhaid i ni wneud pethau'n wahanol, gan wneud y mwyaf o'r cyfleoedd y mae'r egwyddor datblygu cynaliadwy yn eu cynnig.

Rydym wrthi'n moderneiddio ac yn datblygu fel sefydliad gwydn ac effeithlon i sicrhau ein cynaliadwyedd yn y dyfodol. Mae pwyslais cryf ar gynllunio a chefnogi datblygiad gweithlu medrus ac ystwyth, gan wneud y mwyaf o gyfleoedd o fewn trawsnewid digidol i wella'r ffordd y darperir gwasanaethau, lleihau costau, a gwella profiad a boddhad cwsmeriaid.

Mae ein Strategaeth Drawsnewid yn cefnogi amcanion strategol ein Strategaeth Ddigidol newydd ar gyfer 2024-2027 i ddarparu gwell profiad i gwsmeriaid. Mae hyn yn cynnwys gweithredu llofnodion electronig, datrysiadau post hybrid, a chyflwyno technoleg roboteg mewn prosesau penodol, sydd wedi arwain at welliannau cynhyrchiant ac arbedion cost. Mae gwaith hefyd yn digwydd i gyflwyno Strategaeth Fasnacheiddio, i’n galluogi i fanteisio ar greu incwm, er mwyn helpu i daclo heriau ariannol y dyfodol.

Gwnaed buddsoddiadau sylweddol i wella effeithlonrwydd gweithredol ac ystwythder. Rydym hefyd wedi canolbwyntio ar wella amgylchedd y safle i fod yn fwy gwydn.

Mae'r Strategaeth Ddigidol newydd ar gyfer 2024-2027 yn pwysleisio defnyddio elfennau digidol, data a thechnoleg i wella gwasanaethau cyhoeddus, gyda'r nod o greu amgylchedd digidol cynhwysol sy'n grymuso pob preswylydd.

Sut ydyn ni'n gwneud?

Rydym yn rhoi pwyslais sylweddol ar bwysigrwydd barn ein preswylwyr. Felly, y brif ffordd o fesur cynnydd yn erbyn Amcan Llesiant 4 yw drwy ein harolwg preswylwyr blynyddol. Mae'r canlyniadau ar gyfer 2023 yn cael eu darparu isod gyda chymharydd ar gyfer y flwyddyn flaenorol. Mae'r datganiadau hyn yn ymwneud yn uniongyrchol â'r Cyngor a'n perfformiad.

O'r naw gosodiad a gyflwynwyd yn gysylltiedig â'r Cyngor a'i berfformiad, roedd yr ymatebwyr yn cytuno neu'n cytuno'n gryf â 56% ohonynt. Mae hyn yn gyson â'r tueddiadau a welir am y flwyddyn flaenorol.

Fodd bynnag, tra bo hyn yn wir, roedd wyth o'r naw sgôr mynegai cyfartalog (AIS) wedi gweld gostyngiad bach ar ganlyniad y flwyddyn flaenorol sy'n awgrymu bod lefelau anghytundeb ar y cyfan ychydig yn uwch ar gyfer 2023.

Cafwyd nifer o ganfyddiadau o'r dystiolaeth ddaeth i law, sef:

Mae'r rhan fwyaf o'r ymatebwyr yn credu bod y Cyngor yn darparu gwasanaethau o ansawdd da ar y cyfan. Fodd bynnag, rhannodd llawer o drigolion sylwadau i'r gwrthwyneb, gyda'r prif themâu'n cyd-fynd â'r dystiolaeth ddaeth i law'r llynedd. Mae'r themâu hyn yn cynnwys:

• Casgliad gwastraff annibynadwy ac afreolaidd;
• Canfyddiad o ddiffyg adfywio yng nghanol trefi;
• Cyflwr gwael y ffyrdd, y. tyllau;
• Strydoedd heb eu glanhau'n ddigonol;
• Aros yn hir am waith atgyweirio tai;
• Cynnydd mewn sbwriel a thipio anghyfreithlon;
• Diffyg trafnidiaeth gyhoeddus;
• Diffyg goleuadau stryd;
• Gwasanaeth gofal cymdeithasol sy'n cael ei weld yn un sy'n

Mae'r rhan fwyaf o'r ymatebwyr o'r farn bod staff yn hawdd siarad â nhw ac yn gyfeillgar pan fyddant yn defnyddio gwasanaethau'r Cyngor.

Mae proses gyfathrebu'r Cyngor yn effeithiol ar y cyfan o ran caniatáu i breswylwyr gael y wybodaeth ddiweddaraf am ein gwasanaethau, a chytuna'r rhan fwyaf fod cysylltu â'r Cyngor yn syml ac yn rhwydd. Fodd bynnag, mae rhai problemau gyda phrosesau cyswllt uniongyrchol megis ar adegau pan fydd preswylwyr yn defnyddio'r prif switsfwrdd, yn defnyddio e-bost i gysylltu â swyddogion neu'n dymuno siarad yn uniongyrchol â swyddogion mewn adrannau unigol. Mae'r canfyddiadau hyn yn gyson â'r flwyddyn flaenorol.

Ar y cyfan mae'r ymatebwyr o'r farn nad yw'r Cyngor yn gwneud defnydd da o'r adnoddau ariannol sydd ar gael i ni, ac nad yw buddsoddi'n digwydd yn y meysydd cywir. Dyma oedd y ddau ddatganiad wnaeth sgorio isaf, tuedd gyson â'r llynedd.

Yn yr un modd â'r llynedd, ymateb cymysg gafwyd i ddatganiadau ar gyfathrebiadau'r Cyngor mewn perthynas â pherfformiad a chyfleoedd i gyfrannu at benderfyniadau. Ar y cyfan roedd mwy o bobl yn anghytuno â'r datganiadau hyn, ond roedd nifer sylweddol wedi nodi 'y naill na'r llall', a allai ddangos bod problem ehangach â'r math o wybodaeth a rennir â thrigolion ar y themâu hyn a sut rhennir y wybodaeth hon.

Am gynnydd a data ar y gwasanaeth hwn, gweler tudalennau 4-18 - CYNNYDD YN ERBYN EIN CANLYNIADAU A SUT ALLWN NI WNEUD YN WELL?

Galluogwyr Busnes Craidd

Yn ogystal â'r blaenoriaethau thematig a'r blaenoriaethau gwasanaeth a nodwyd, ceir amrywiaeth o alluogwyr busnes craidd sy'n sail i swyddogaethau dyddiol y Cyngor a'n gwasanaethau. Nodir sawl un yn yr adran hon; fodd bynnag mae TGCh, Marchnata a'r Cyfryngau, Cyllid, Rheoli Pobl, Polisi a Pherfformiad, Ystadau a Rheoli Asedau a Chymorth Busnes wedi'u plethu o fewn y cynnwys yn amcanion llesiant 1-4.

Ar gyfer cynnydd a data ar y galluogwyr busnes craidd hyn gweler - EIN CYNNYDD

Atodiadau

Atodiadau

• 1 Sut cafodd ein Hamcanion Llesiant eu clustnodi
• 2 Sut mae ein Hamcanion Llesiant yn cyfrannu at y Nodau Llesiant Cenedlaethol
• 3 Hunanasesiad Perfformiad 2023/24
• 4 Datganiad Llywodraethu Blynyddol - Camau Gweithredu
• 5 Dangosyddion Poblogaeth a Thabl Safle Mesurau Perfformiad