Cyllideb y Cyngor

6. Bargen Ddinesig Bae Abertawe

Amcangyfrifir y bydd Bargen Ddinesig Bae Abertawe yn denu tua £1.3 biliwn o fuddsoddiad erbyn 2033, ac mae'n bortffolio unigryw o brosiectau a ariennir gan Lywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU, y sector cyhoeddus a'r sector preifat. Drwy gydweithio ar draws siroedd Sir Gaerfyrddin, Castell-nedd Port Talbot, Abertawe, a Sir Benfro, bydd y Fargen Ddinesig yn creu dros 9,000 o gyfleoedd gwaith sy'n talu'n dda ac yn helpu adferiad economaidd drwy gyfrannu dros £1.8 biliwn i'r economi ranbarthol.

Mae'r Fargen Ddinesig, a grëwyd i drawsnewid ac adfywio De-orllewin Cymru, yn cynnwys 9 prif brosiect a rhaglen a fydd yn gwella bywydau pobl mewn ardaloedd gwledig a threfol ar draws y rhanbarth drwy godi dyheadau, creu swyddi, gwella gwasanaethau a hybu sgiliau. Bydd adeiladau'n cael eu hadeiladu a fydd yn cefnogi busnesau i ysgogi a thyfu, a bydd cyfleoedd cadwyn gyflenwi yn cael eu datblygu.

Yn unol â thair thema graidd - cyflymu'r economi, ynni a gweithgynhyrchu clyfar, a gwyddor bywyd a llesiant - mae Bargen Ddinesig Bae Abertawe eisoes wedi gweld cynnydd sylweddol drwy nifer o'i phrosiectau yn ystod 2023.

Mae'r tri phrosiect rhanbarthol hefyd wedi bod yn gwneud cynnydd da. Mae'r rhaglen Sgiliau a Thalent bellach wedi cymeradwyo 17 o brosiectau peilot, lle mae ein hysgolion, colegau, prifysgolion, awdurdodau lleol a chwmnïau sector preifat yn cydweithio i ddarparu sgiliau/hyfforddiant i bobl ifanc mewn sectorau fel Digidol, Gweithgynhyrchu Clyfar ac Adeiladu Gwyrdd. Mae'r prosiect Cartrefi yn Orsafoedd Pŵer (HAPS), sy'n galluogi dyluniadau ynni-effeithlon a thechnolegau adnewyddadwy mewn cartrefi, wedi lansio ei Gronfa Cymhellion Ariannol ac wedi gosod technolegau ynni-effeithlon mewn 200 o gartrefi HAPS, sy'n gyfanswm buddsoddiad o £42m. Parhaodd y rhaglen Seilwaith Digidol i wella'r dirwedd ddigidol, gan ragori o £14.56m ar ei disgwyliadau buddsoddi yn y sector preifat, a dechrau'r Gronfa Arloesi 5G.

Mae'r chwe phrosiect sydd mewn lleoliad penodol hefyd yn gwneud cynnydd da ac yn cael effaith gadarnhaol ar ein rhanbarth. Dathlodd Yr Egin, canolfan i'r sector digidol a chreadigol yng Nghaerfyrddin, ei phumed flwyddyn drwy ddigwyddiad pen-blwydd a gynhaliwyd gan Brifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant. Hefyd yn Sir Gaerfyrddin mae'r gwaith o adeiladu prosiect Pentre Awel, sydd werth miliynau o bunnoedd, ar y trywydd iawn, ac mae maint a graddfa Cam Un yn amlwg o weld y gwaith tir sydd wedi'i gwblhau a'r strwythur dur yn ei le.

Dathlodd Arena Abertawe ei blwyddyn lawn gyntaf ac mae cannoedd o filoedd o ymwelwyr wedi bod yno ar gyfer perfformiadau mawr, cynadleddau, digwyddiadau a seremonïau graddio. Mae'r gwaith adeiladu yn mynd rhagddo ar ddatblygu swyddfeydd 71/72 Ffordd y Brenin Cyngor Abertawe a phrosiect Matrics Arloesi y Drindod Dewi Sant yn SA1. Mae'r prosiect Campysau, sydd hefyd yn Abertawe, wedi meithrin perthynas bwysig â chwmnïau yn y sector iechyd a llesiant, yn barod ar gyfer caffael. Dan arweiniad Prifysgol Abertawe, mae'r prosiect hefyd wedi defnyddio'r cyfleoedd ariannu sydd ar gael ar gyfer prosiect peilot Sgiliau a Thalentau ac wedi derbyn £1.5 miliwn gan Gronfa Arloesi 5G y rhaglen Seilwaith Digidol. 

Mae prosiect Ardal Forol Doc Penfro wedi gwneud cynnydd sylweddol o ran adnewyddu'r Rhandai Awyrendai Hanesyddol, adeiladu'r llithrfa a'r pontŵn, a datblygu lle storio helaeth, gydag elfennau o'r tri wedi'u cwblhau yn ôl yr amserlen. 

Yn olaf, mae'r rhaglen Cefnogi Arloesedd a Thwf Carbon Isel yng Nghastell-nedd Port Talbot wedi gweld ei Chanolfan Technoleg y Bae arobryn yn agor ac wedi adolygu ceisiadau i'w Chronfa Datblygu Eiddo. Mae hefyd wedi penodi contractwr ar gyfer ei phrosiect SWITCH ac wedi dechrau gosod ei Electroleiddiwr Hydrogen 100kW newydd yng Nghanolfan Hydrogen Baglan.