Pecyn Cymorth Seilwaith Gwyrdd a Glas o dan Arweiniad y Gymuned

Y cam cyntaf yw siarad â chymaint o wahanol grwpiau ac unigolion â phosibl o ystod amrywiol o gefndiroedd. Gallai hyn gynnwys cymdogion, grwpiau cymunedol, pobl ifanc, lleoliadau addysg, Cynghorau Tref a Chymuned, a busnesau lleol. Bydd y sgyrsiau hyn o gymorth i lunio'r math o le y mae gan bobl ddiddordeb ynddo a'r cyfleusterau sydd eu hangen arnynt i gael mynediad i'r lle.

Gallwch ddod o hyd i fanylion cyswllt ar gyfer eich Cyngor Tref a Chymuned lleol.

Sylwch mai proses barhaus ac esblygol yw ymgynghori, a gallai olygu bod safbwyntiau gwrthgyferbyniol yn dod i'r amlwg. Mae'n bwysig cofnodi pob barn a pharchu barn pobl hyd yn oed os ydynt yn wahanol i'ch gweledigaeth chi neu weledigaeth gychwynnol y prosiect. Serch hynny, dylid parchu hawl pawb i gael gwrandawiad.

 

Ar ôl cwblhau'r ymgynghoriad cychwynnol a nodi'r diddordeb, bydd angen ichi sefydlu grŵp craidd o bobl sy'n barod i weithio tuag at greu'r lle gyda'i gilydd.

Gall fod yn fuddiol rhannu rolau'n seiliedig ar set sgiliau pob unigolyn, fel Cadeirydd, Ysgrifennydd, Arweinydd Ymgysylltu â'r Gymuned a Thrysorydd. Fodd bynnag, efallai y bydd rhai grwpiau'n ei gweld hi'n fwy buddiol cael strwythur llai ffurfiol.

Mae gan y Ganolfan Adnoddau nifer o adnoddau ar sut i sicrhau bod grŵp yn rhedeg yn dda.

Cymdeithas Gwasanaethau Gwrifoddol Sir Gaerfyrddin eich cefnogi hefyd i sefydlu sefydliad lleol.

Mae'n bwysig dechrau casglu tystiolaeth a fydd yn cefnogi eich prosiect. Er enghraifft, os oes asesiad o anghenion sydd eisoes wedi amlygu'r angen am ased penodol yr ydych yn bwriadu ei ddarparu, neu gallech hefyd ystyried cynnal eich asesiad anghenion eich hun.

Gallech hefyd chwilio am ddata wedi'u cyhoeddi gan yr Awdurdod Lleol (ALl), fel darpariaeth mannau agored cyhoeddus, mannau chwarae, neu asesiad SGG. 

Efallai y bydd gan eich Cyngor Tref neu Gymuned Lleol hefyd wybodaeth berthnasol am fuddiant mewn ased penodol.

Gallai'r wybodaeth hon fod o gymorth ar gyfer ceisiadau cyllido a chynllunio, a bod yn rhan o gynllun rheoli'r prosiect. Yn enwedig ar lefel leol

Dylid hefyd recordio unrhyw gyfarfodydd neu ymyngoriadau a gynhelir ag aelodau o'r gymuned, boed y rheiny'n ffurfiol neu'n anffurfiol.

Nesaf, bydd angen ichi gynnal ymgynghoriad pellach â´r gymuned i fireinio syniadau ar gyfer y safle, ac os nad ydych eisoes wedi gwneud hynny, canfod tir posibl. Am ragor o wybodaeth ac arweiniad ar sut i ymgysylltu'n effeithiol â'r gymuned, gweler Fy Nghymuned.

Wrth feddwl am syniadau ar gyfer y safle, mae'n bwysig cofio anghenion y gymuned ochr yn ochr â sut y gallai gefnogi'r amgylchedd ehangach. Fel y trafodwyd ar y dudalen ganlynol, gall syniadau posibl gynnwys:

• Gofod Tyfu Cymunedol
• Gardd synhwyraidd
• Perllan Ffrwythau
• Rhandiroedd

 

Man Tyfu Cymunedol

Gall man tyfu cymunedol fod yn gyfle gwych i ddod â phobl ynghyd i dyfu cynnyrch ffres ag ôl troed carbon isel. Mae rhai mannau tyfu bwyd yn y gymuned hefyd yn cynnig gweithdai neu ddiwrnodiau hyfforddi ar destunau perthnasol, fel dosbarthiadau coginio neu adeiladu naturiol a all gynnig cyfleoedd ychwanegol i gymdeithasu ac addysgu.

Ceir canllaw i ddechrau gardd gymunedol yn Tyfu Cymunedol.

Mae pecyn tyfu hefyd ar gael gan Cadwch Gymru'n Daclus.

 

Gardd Synhwyraidd

Gardd synhwyraidd yw lle gwyrdd sydd wedi'i dylunio i ganolbwyntio ar y pum synnwyr fel ffordd o gysylltu pobl â natur. Gall gerddi synhwyraidd fod yn fannau ymlaciol a diddorol i gymunedau eu mwynhau gan gynnwys plant a rhai ag anghenion ychwanegol.

Gall yr adnoddau canlynol fod yn ddefnyddiol os ydych yn ystyried gardd synhwyraidd:

• Gardeners World - How to Create a Sensory Garden
• Sensory Trust - Sensory Gardens Planning

 

Perllan Ffrwythau

Gall perllannau ffrwythau ddarparu ffrwythau ffres, wedi'u tyfu'n lleol i'r gymuned a darparu cyfle cynnal a chadw cymharol isel. Ar un adeg roedd Sir Gaerfyrddin, yn enwedig Dyffryn Tywi, yn Sir sy'n adnabyddus am ei chynhyrchu ffrwythau a gall perllannau newydd helpu i warchod y dreftadaeth hon.

Cadwch Gymru'n Daclus has resources and funded packages available for not-for-profit groups to help you get started.

Mae perllannau'n bot poeth ar gyfer bioamrywiaeth, sy'n cefnogi ystod ehangach o fywyd gwyllt. Yn ogystal, gellir eu cyfuno â defnyddiau tir eraill megis ardaloedd chwarae, caeau chwaraeon, a mannau amwynder ymhlith tai preswyl.

 

Safleoedd Rhandir

Mae safleoedd rhandir yn cynnig cyfle i unigolion a grwpiau logi lleiniau i dyfu eu cynnyrch eu hunain. Gallant fod yn gaffaeliad gwych i ddod â phobl at ei gilydd i rannu diddordeb cyffredin mewn garddio, i wella llesiant ac i hyrwyddo ffyrdd iachach o fyw. Gellir rhedeg rhandiroedd yn breifat, neu gall grwpiau cymunedol ac elusennau, Cynghorau Tref a Chymuned a'r Awdurdod Lleol eu rhedeg.

Gallai'r adnoddau canlynol fod yn ddefnyddiol os ydych yn ystyried sefydlu safle rhandir lleol:

• Cymdeithas Rhandiroedd Cenedlaethol
• Llywodraeth Cymru - Canllawiau Tyfu Cymunedol

Cyn gynted ag y bydd gennych syniad o'r math o le rydych chi am ei greu, mae'n bwysig chwilio am safle sy'n cyd-fynd mor agos â phosib â'ch anghenion. Efallai y byddwch yn ymchwilio i:

• Tir sy'n eiddo cyhoeddus a allai fod yn gymwys ar gyfer trosglwyddo asedau cymunedol neu brydles.
• Tir sy'n eiddo i elusennau neu grwpiau crefyddol .
• Tir preifat i'w rentu neu ei brynu.

Gweler Cael Lle am ganllawiau pellach ar nodi a chaffael tir.

Ar ôl ichi gael hyd i safle priodol a'i sicrhau, bydd angen ichi wneud yn siŵr eich bod yn deall y nodweddion canlynol a fydd yn cefnogi'r broses ddylunio:

• Bydd maint, siâp a thopograffeg y wefan yn llywio cynllun y dyluniad. Gall Google Earth helpu i fapio hyn.
• Mae'n hanfodol eich bod yn deall athreiddedd y safle ac yn nodi ardaloedd a allai fod mewn perygl o lifogydd. Bydd hyn yn cynnwys amlinellu'r cyfeiriad draenio a dŵr ffo dŵr wyneb.
• Bydd bod yn ymwybodol o bridd a thirwedd daearegol y safle yn helpu i hysbysu a yw'r tir yn addas ar gyfer y defnydd arfaethedig.
• Bydd deall defnydd blaenorol o'r safle yn eich helpu i nodi a oes unrhyw risgiau o lygredd/halogi. Gall profion pridd fod yn ddull defnyddiol o dynnu sylw at risgiau y gellir eu lliniaru yn eu herbyn.
• Gallai rhywogaethau ymledol achosi problemau sylweddol, felly mae'n bwysig bod yn ymwybodol o unrhyw un o'r dechrau. Mae'r Ysgrifenyddiaeth Rhywogaethau Anfrodorol yn darparu adnoddau a allai fod o gymorth wrth reoli unrhyw rywogaethau ymledol a nodwyd

Mae'n bwysig cofio eich bod yn annhebygol o ddod o hyd i safle 'perffaith'. Efallai y bydd angen i chi addasu i rai heriau neu amodau na allwch eu newid. Er enghraifft, efallai y bydd heriau gyda sŵn oherwydd eu bod yn agos at briffordd. Er y gallai hyn fod yn ased pwysig drwy gysylltiadau trafnidiaeth gyhoeddus, gall fod yn anodd i eraill a gallai fod angen lliniaru er mwyn sicrhau diogelwch pawb.