Strategaeth Drawsnewid 2022 - 2027
Yn yr adran hon
- Gweithlu
- Cynllunio a Gwella Gwasanaethau
- Cwsmeriaid a Thrawsnewid Digidol
- Ysgolion
- Datgarboneiddio a bioamrywiaeth
- Llywodraethu ac Ymagwedd
Datgarboneiddio a bioamrywiaeth
1 Nod cyffredinol
Cefnogi’r Cyngor i greu newid trawsnewidiol i gefnogi amcanion a thargedau datgarboneiddio a bioamrywiaeth allweddol.
2 Beth mae angen inni ei drawsnewid a pham?
Mewn cyfarfod o’r Cyngor Llawn ym mis Chwefror 2019, cyhoeddodd y Cyngor ‘argyfwng newid hinsawdd’ a chytunodd yn unfrydol i ddod yn awdurdod Carbon Sero Net erbyn 2030. Bydd cyflawni Carbon Sero Net erbyn 2030 yn golygu cyflawni nifer o gamau a thargedau uchelgeisiol a gyflwynir yn y Cynllun Lleihau Carbon, a fydd yn ei dro yn galw am gyfraniad ac ymrwymiad gwasanaethau ar draws y Cyngor.
Erbyn hyn mae’r Cyngor wedi datblygu ei ymrwymiad trwy gyhoeddi Argyfwng Natur a sefydlu Panel Ymgynghorol trawsbleidiol i gynnig cyngor i’r Cabinet ar ddatblygu a gweithredu polisïau a rhaglenni i gyflawni’r symud at sero net erbyn 2030 a mynd i’r afael â’r argyfwng natur.
Mae'r fframwaith statudol a deddfwriaethol sy'n rheoli camau i gefnogi newid yn yr hinsawdd, lliniaru ac addasu, a gwella bioamrywiaeth yn wahanol ac mae ganddynt eu gofynion a'u fframwaith monitro ac adrodd eu hunain a nodir mewn deddfwriaeth. Er bod y ddau fframwaith yn wahanol ar lefel fyd-eang, genedlaethol a lleol, gall gweithgarwch i gefnogi'r naill agenda neu'r llall fod â rôl wrth gefnogi camau i fynd i'r afael â'r llall.
Hyd yn hyn mae’r Cyngor wedi gweithio’n raddol a phragmataidd wrth ddarparu ffocws blaenoriaeth gynnar ar leihau ei allyriadau ei hun a datgarboneiddio ei stad. Arweiniodd y gwaith hwnnw at ostyngiad o 14% yng nghyfanswm yr allyriadau carbon erbyn 2021, ond derbynnir y bydd angen newid trawsnewidiol ar draws yr awdurdod os ydym yn mynd i gyflawni sero net erbyn 2030. Bydd y meysydd allweddol yn cynnwys mwy o waith i leihau galw a datgarboneiddio ein defnydd o ynni, datgarboneiddio ein caffael, cadwyn gyflenwi a seilwaith adeiledig, ynghyd â rhoi sylw i reoli defnydd tir a gwrthbwyso, os ydym am gyflawni ein prif amcanion.
Mae gweithgarwch mewn perthynas â chefnogi ein gofyniad o dan atodlen 6 a gwella bioamrywiaeth yn cael eu nodi yng nghynllun Deddf yr Amgylchedd fel sy'n ofynnol drwy statud. Mae'r ddyletswydd i wella bioamrywiaeth yn ddyletswydd gyffredinol, ac nid yw Llywodraeth Cymru wedi amlinellu'r targedau ategol, y cerrig milltir neu ofynion pellach ar awdurdodau lleol eto.
Bydd angen i hyn weithio’n gyfochrog â phrosiectau a gyflawnwyd fel rhan o’r Rhaglen TIC bresennol sydd wedi ceisio lleihau cost carbon teithio staff trwy hyrwyddo dewisiadau mwy cynaliadwy o gynnal cyfarfodydd a theithio ynghyd â mentrau i resymoli prosesau argraffu a phapur.
3 Prif Amcanion
- Cefnogi ymateb yr Awdurdod i newid hinsawdd a’r argyfwng natur.
- Cefnogi’r gwaith o adnabod a chyflawni arbedion carbon a chamau gwella natur ar lefel gorfforaethol a gwasanaethau unigol.
- Gweithredu’n hyrwyddwyr ar gyfer datgarboneiddio a chyfoethogi bioamrywiaeth mewn cynlluniau, rhaglenni, prosiectau ac ymyriadau eraill a wneir mewn gwasanaethau unigol.
- Adnabod cyfleoedd ar gyfer arbedion carbon trwy gynllunio, datblygu a darparu gwasanaethau.
- Adnabod rhwystrau rhag cyrraedd targed sero net.
- Annog staff i feddwl yn fwy blaengar am waith comisiynu a chaffael a herio’r ffyrdd presennol o weithio.
- Argymell camau fydd yn datgarboneiddio stad yr Awdurdod.
- Gweithio gyda phartneriaid a dylanwadu arnynt, gan gynnwys sefydliadau rhanbarthol a llywodraeth i gymryd camau sy’n datgarboneiddio’r sector cyhoeddus.
- Cysoni gweithgarwch ar draws yr Awdurdod.
- Adnabod cyfleoedd o fewn cylch gorchwyl yr Awdurdod i leihau ein hôl troed carbon a mynd i’r afael â’r argyfwng natur.
- Datblygu cyfleoedd i weithio gyda staff, partneriaid eraill yn y sector cyhoeddus a’r cyhoedd sy’n arddangos ein hymrwymiad ac yn annog newid dulliau teithio.
4. Beth fydd ein prif flaenoriaethau ar gyfer y flwyddyn nesaf a thu hwnt?
- Datblygu a chyflwyno Pecyn Gwaith Caffael erbyn Mawrth 2023.
- Datblygu model “taflwybrau carbon” erbyn Rhagfyr 2023
- Datblygu Strategaeth Datgarboneiddio newydd erbyn Ebrill 2024
- Datblygu model costau carbon erbyn Ebrill 24
- Datblygu model cyllidebu carbon erbyn Ebrill 24
- Datblygu cynllun bioamrywiaeth fel sy’n ofynnol o dan Ddeddf yr Amgylchedd erbyn Rhagfyr 2023
- Datblygu cynllun Cyfathrebu Allanol erbyn Rhagfyr 2023.
5. Sut fyddwn ni’n mesur effaith y gwaith hwn?
- Cyfanswm arbedion carbon ar gyfer pob maes gwasanaeth dros gyfnod o amser
- Adroddiad blynyddol ar “Gyflwr Natur”