Iechyd Meddwl
Diweddarwyd y dudalen ar: 18/11/2024
Mae gofalu am eich lles meddyliol yr un mor bwysig â chadw'n heini ac yn iach. Gall iechyd meddwl gwael effeithio arnoch chi, eich teulu, eich cyfeillgarwch, ac agweddau eraill ar eich bywyd fel eich swydd. Bydd un o bob pedwar o bobl yn profi problem iechyd meddwl ar ryw adeg yn eu bywydau, a bydd un o bob chwech o bobl yn dioddef o salwch iechyd meddwl parhaus difrifol. Gall pawb gymryd camau sylweddol i adennill neu wella eu hiechyd meddwl a sicrhau ansawdd bywyd gwell.
Gallwch gysylltu â:
- GIG 111 Cymru: Drwy ddeialu 111 a phwyso ar opsiwn 2, gallwch siarad ag ymarferydd iechyd meddwl cymwys a all wrando, rhoi cyngor a'ch cyfeirio at wasanaethau cymunedol eraill. Gall pawb gael cymorth dros y ffôn drwy gysylltu â GIG 111 Cymru.
- Llesiant Delta: Maent yn darparu gwybodaeth, cyngor a chymorth am wasanaethau iechyd meddwl yn y gymuned. Cysylltwch â nhw ar 0300 333 2222.
- Eich Meddyg Teulu: Gall eich meddyg drafod gwahanol opsiynau triniaeth gyda chi a gall eich cyfeirio at wasanaethau perthnasol.
Mae yna nifer o wasanaethau a all eich cefnogi gyda'ch anghenion iechyd meddwl. Amlinellir y rhain isod.
Efallai y cewch eich cyfeirio at Y Gwasanaeth Llesiant, sef gwasanaeth cymorth cynnar ac ataliol sy’n darparu cymorth iechyd meddwl i oedolion a’u gofalwyr ledled Sir Gaerfyrddin. Bydd y gwasanaeth hwn yn eich cefnogi gyda'ch iechyd meddwl trwy eich cysylltu â gwasanaethau ataliol neu gefnogaeth arall yn eich cymuned neu trwy gynnal asesiad o dan Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014. Gall y gwasanaeth gynnig cymorth i'ch atal rhag cyrraedd pwynt argyfwng. Mae’r ystod o gymorth y gellir ei gynnig yn cynnwys y canlynol:
- Gwybodaeth, Cyngor a Chymorth
- Cefnogaeth Emosiynol ac Ymarferol
- Ariannol, Rheoli Dyled, a Chymorth Tai
- Cyfeirio at Adnoddau Cymunedol
Nod y gwasanaeth yw gwella eich gwytnwch ac ansawdd cyffredinol eich bywyd. Mae’n cydweithio ag asiantaethau amrywiol ac fel Meddygon Teulu, Tai, DWP, y Gwasanaeth Prawf, yr Heddlu, y Bwrdd Iechyd, Gwasanaethau Cymdeithasol a Gwasanaethau eraill y Cyngor ac mae ganddi gysylltiadau cryf â’r trydydd sector fel Mind, WWAMH, Banciau Bwyd, Cyngor ar Bopeth. Mae'r dull cydweithredol a chyfannol hwn yn helpu i fynd i'r afael ag unrhyw straen cymdeithasol ac yn sicrhau gofal cynhwysfawr. Mae'r gwasanaeth yn gynhwysol a'i nod yw darparu cymorth amserol a phriodol i ddiwallu anghenion amrywiol y gymuned.
Mae'r gwasanaeth yn cynnwys weithwyr cymdeithasol a chynorthwywyr gwaith cymdeithasol. Bydd aelod o'r tîm yn siarad â chi ac efallai y bydd Gweithiwr Cymdeithasol neu Gynorthwyydd Gwaith Cymdeithasol yn cael ei ddyrannu i chi. Os cewch eich penodi, bydd gweithiwr yn gweithio gyda chi i gyflawni eich nodau o dan ddeddfwriaeth Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014.
Dim ond meddygon teulu all eich cyfeirio at wasanaethau eraill, megis:
- Tîm Iechyd Meddwl Sylfaenol: Mae'r gwasanaeth hwn ar gyfer pobl â phroblemau iechyd meddwl cyffredin, ysgafn i gymedrol fel gorbryder, iselder a straen. Mae ar gael yn y gymuned ac yn cael ei redeg gan Fwrdd Iechyd Hywel Dda. Mae'r tîm yn cynnig gwasanaethau fel asesu iechyd meddwl, cyngor, cymorth, cyfeirio at wasanaethau eraill, cyrsiau rheoli straen, ac amrywiaeth o ymyriadau seicolegol.
- Tîm Iechyd Meddwl Cymunedol: Os yw'r Meddyg Teulu yn teimlo bod eich iechyd meddwl yn gymedrol i ddifrifol ac efallai mai ymarferwyr iechyd meddwl arbenigol fydd yn eich asesu orau, gallant eich cyfeirio at Dîm Iechyd Meddwl Cymunedol. Caiff y timau hyn eu rhedeg ar y cyd gan dimau Gofal Cymdeithasol i Oedolion a Bwrdd Iechyd Hywel Dda. Mae'r tîm yn cefnogi oedolion (18+) ac yn cynnwys Gweithwyr Cymdeithasol Iechyd Meddwl, Nyrsys Seiciatrig Cymunedol, Seiciatryddion Ymgynghorol, Seicolegwyr Clinigol, Therapyddion Galwedigaethol a Staff Cefnogi. Ar ôl cael eich atgyfeirio, efallai y cewch gynnig Asesiad.
Yn ystod asesiad, byddwn yn ymweld â chi i siarad am eich sefyllfa bresennol, hanes, a gobeithion a chynlluniau ar gyfer y dyfodol. Yn y rhan fwyaf o achosion gallwch gael rhywun yn bresennol i'ch cefnogi drwy'r asesiad, fel aelod o'r teulu neu ffrind. Os nad oes gennych rywun ond nad ydych am fod ar eich pen eich hun, gallwn eich helpu i ddod o hyd i rywun i'ch cefnogi. Yna bydd yr asesiad yn cael ei rannu gyda gweithwyr proffesiynol eraill i ystyried eich sefyllfa a gwneud awgrymiadau ar y ffordd orau i'ch helpu a'ch cefnogi. Mewn rhai achosion, efallai y cynigir apwyntiadau pellach i chi i adolygu eich iechyd meddwl/meddyginiaeth neu efallai y cewch gydlynydd gofal.
Bydd y Cydlynydd Gofal yn gweithio gyda chi i greu Cynllun Gofal a Thriniaeth. Mae Cynllun Gofal a Thriniaeth ar gyfer unigolion sy'n cael gwasanaethau iechyd meddwl eilaidd o dan Fesur Iechyd Meddwl (Cymru) (2010). Mae gwasanaethau iechyd meddwl eilaidd yn darparu cymorth a thriniaeth arbenigol i bobl ag anghenion iechyd meddwl mwy cymhleth neu ddifrifol. Mae’r Cynllun Gofal a Thriniaeth yn amlinellu’r gofal a’r driniaeth y byddwch yn eu cael i gefnogi eich adferiad iechyd meddwl. Bwriedir iddo ganolbwyntio ar ganlyniadau, gan roi’r cyfle i chi osod nodau ym mhob maes o’ch bywyd, gan gynnwys llety, addysg a hyfforddiant, arian, perthnasoedd rhianta neu ofalu, gwaith, lles corfforol, a chymdeithasol, diwylliannol, neu anghenion ysbrydol. Drwy gydweithio â'r Cydlynydd Gofal, bydd hyn yn eich galluogi i gymryd mwy o reolaeth dros eich adferiad eich hun. Adolygir y cynllun yn rheolaidd i sicrhau ei fod yn parhau i fod yn berthnasol ac effeithiol.
Byddwn yn adolygu eich Cynllun Gofal a Thriniaeth a gyda'n gilydd yn cytuno ar gynllun rhyddhau. Mae'r Tîm Iechyd Meddwl Cymunedol yn gweithio ar y cyd â gwasanaethau cymorth lleol i sicrhau bod eich adferiad yn cael ei gynnal. Os byddwch yn mynd yn sâl ar ôl cael eich rhyddhau, byddwch yn gallu cyfeirio eich hun yn ôl at y Tîm Iechyd Meddwl Cymunedol o fewn tair blynedd i ddyddiad eich rhyddhau, neu gallwch ymweld â'ch meddyg.