Awtistiaeth

Anhwylder datblygiadol yw awtistiaeth (neu anhwylder sbectrwm awtistig) sy'n effeithio ar y ffordd y mae rhywun yn cyfathrebu â phobl eraill ac yn ymwneud â'r byd o'u cwmpas. Effeithir ar blant mewn gwahanol ffyrdd. Gall y rhain gynnwys:

• Materion synhwyraidd - ymatebion anarferol i synau, arogleuon, cyffwrdd, blasau a mewnbwn gweledol
• Lleferydd ac Iaith – datblygiad anarferol o ran lleferydd a/neu ddiffygion o ran hynny, dehongli iaith yn llythrennol, ac anawsterau prosesu iaith
• Ymddygiad ailadroddus neu obsesiynol a diddordebau dwys
• Rhyngweithio cymdeithasol – anhawster deall perthnasoedd, ymddygiad a rheolau cymdeithasol
• Cyfathrebu cymdeithasol - cyfathrebu llafar a dilafar megis ystumiau, tôn y llais, cyfleu teimladau â'u hwyneb
• Anhyblygrwydd o ran meddwl ac anhawster o ran dychymyg cymdeithasol

Mae'r problemau hyn yn achosi anawsterau gwahanol i bob plentyn. Mae lefelau uchel o orbryder yn broblem gyffredin i blant sydd ag awtistiaeth.

Sut bydd yr ysgol yn helpu?

• Eir ati i helpu plant ag anawsterau cyfathrebu cymdeithasol yn yr ystafell ddosbarth drwy ystyried profiad y plant a gwneud rhai newidiadau syml. Dylai arferion da yr ysgol gynnwys:
• Amgylchedd cyfoethog ei iaith sy'n hybu dysgu iaith
• Iaith glir, benodol wedi'i hategu ag awgrymiadau gweledol (geiriau, symbolau a lluniau) i helpu'r dysgu
• Gwahaniaethu gwybodaeth ac esboniadau
• Modelu ac addysgu sgiliau cymdeithasol
• Profiadau dysgu amlsynhwyraidd ac ystyriaeth o wahaniaethau synhwyraidd
• Addasu amodau ac arddulliau addysgu at anghenion penodol disgyblion (e.e. uchder sŵn, agosrwydd yn yr ystafell, tasgau dan wasgfa o ran amser)
• Elklan, Talkabout neu strategaethau iaith a lleferydd eraill
• Sgrinio a monitro cynnydd
• Trafod â rhieni a gofalwyr i gael cymaint o wybodaeth â phosibl, a defnyddio'r wybodaeth hon i lywio cynllunio ac addysgu
• Ymwybyddiaeth o blant sy'n meddwl yn 'wahanol' ac ymchwilio i gyfleoedd sy'n eu galluogi i lwyddo

Bydd plant a phobl ifanc yn cael eu cefnogi mewn gwahanol ffyrdd yn ôl eu hanghenion yn yr ystafell ddosbarth. Efallai y bydd angen iddynt weithio mewn grwpiau bach, weithiau gyda chynorthwyydd addysgu i gefnogi anghenion neu i helpu i nodi angen. Bydd rhai plant a phobl ifanc sydd angen cymorth ychwanegol yn cael eu nodi fel rhai sydd ag anghenion dysgu ychwanegol drwy broses gwneud penderfyniadau.

Athrawon Ymgynghorol: Emma Wheeler, e-bost: EWheeler@sirgar.gov.uk , Melanie Bray, e-bost: MEBray@sirgar.gov.uk or Christine Evans, e-bost: ChrAEvans@sirgar.gov.uk 

Gall y canlynol fod yn ddefnyddiol i gael rhagor o wybodaeth:

• The National Autistic Society
• Addysg Cymru: Cymorth i blant a phobl ifanc sydd ag Anhwylder Sbectrwm Awtistig (ASD) mewn lleoliadau addysgol
• Awtistiaeth Cymru