Maniffesto Gweithredu dros yr Hinsawdd

Mae pobl ifanc yn Sir Gaerfyrddin yn cymryd yr awenau i fynd i'r afael â gweithredu yn yr hinsawdd fel rhan o brosiect sy'n ysgogi pobl ifanc i fod yn gatalydd ar gyfer newid. Drwy gyfrwng y prosiect 'Walk the Global Walk', mae Gôl-geidwaid Byd-eang Sir Gaerfyrddin wedi creu maniffesto ar gyfer Nod Datblygu Cynaliadwy 13 ar Newid yn yr Hinsawdd. Mae Nod Datblygu Cynaliadwy 13 yn un o'r 17 Nod Datblygu Cynaliadwy a sefydlwyd gan y Cenhedloedd Unedig yn 2015 i 'Gymryd camau brys i fynd i'r afael â newid yn yr hinsawdd a'i effaith'.

Daeth yr argymhellion i'r amlwg drwy drafodaethau â Gôl-geidwaid Byd-eang o wledydd partner, cynghorwyr a swyddogion y cyngor, athrawon, cynrychiolwyr y Cyngor Ieuenctid, Dolen Cymru Lesotho a Chadwch Gymru'n Daclus.

Gan gynrychioli pobl ifanc Sir Gaerfyrddin, maent wedi dod yn ymwybodol iawn o'r peryglon i'w cenhedlaeth eu hunain ac i genedlaethau'r dyfodol a achosir gan ddiffyg gweithredu yn wyneb newid yn yr hinsawdd. Mae'r argyfwng hinsawdd eisoes yn effeithio ar filiynau ledled y byd, gan daro galetaf y rhai sydd â'r adnoddau lleiaf i ddelio ag ef.

Maent yn gwneud newidiadau i'w ffordd o fyw fel unigolion ac yn arwain camau gweithredu yn eu hysgolion a'u cymunedau i addasu i newid yn yr hinsawdd a'i liniaru. Fodd bynnag, os ydynt am gael effaith ystyrlon, ni allant wneud hyn ar eu pennau eu hunain. Maent wedi gofyn i'r cyngor addo i ymrwymo i weithredu dros yr hinsawdd:

1. Hyrwyddo datblygiad mannau gwyrdd a chefnogi plannu rhywogaethau o goed brodorol, o leiaf 10 coeden ym mhob ysgol, neu gymuned ysgol os nad yw tir yr ysgol yn addas, a sicrhau eu diogelwch parhaol
2. Annog a chefnogi trafnidiaeth ddiogel a chynaliadwy ar gyfer ysgolion gan gynnwys rhannu ceir, cerdded a beicio e.e. darparu llochesi beic.
3. Sefydlu corff ymgynghori ar weithredu dros yr hinsawdd sy'n cynnwys grŵp cynrychiadol o bobl ifanc, cynghorwyr, swyddogion cyngor a busnesau lleol sy'n cyfarfod bob 3 mis i sicrhau cynnydd ar y maniffesto hwn.
4. Darparu cefnogaeth i wledydd datblygol i frwydro yn erbyn effaith newid yn yr hinsawdd e.e. trwy gefnogi menter Maint Cymru
5. Cefnogi creu gerddi mewn ysgolion a chymunedau lleol i ddarparu bwyd ac annog bioamrywiaeth e.e. darparu hadau a gwrtaith heb fawn.
6. Dyblu defnydd y cyngor o gerbydau hybrid a thrydan a gosod pwyntiau gwefru trydan mewn ysgolion cynradd ac uwchradd priodol erbyn Ionawr 2022.
7. Cydweithio ag ysgolion a chyflenwyr i leihau’r defnydd o blastig un defnydd mewn ysgolion erbyn Ionawr 2022.
8. Sicrhau bod gan bobl ifanc y gefnogaeth sydd ei hangen arnynt i gyflawni gweithredoedd hinsawdd perthnasol.

Wedi ei lofnodi gan Gôl-geidwaid Byd-eang ac Athrawon o:

• Ysgol Bro Dinefwr
• Ysgol Gyfun Coedcae
• Ysgol Glan-y-Môr
• Ysgol Gyfun Y Strade
• Ysgol Uwchradd y Frenhines Elisabeth
• Cyngor Ieuenctid Sir Gaerfyrddin

Wedi ei gymeradwyo gan gynrychiolwyr Cyngor Sir Gaerfyrddin a Chyrff Anllywodraethol:

• Gareth Morgans, Y Cyfarwyddwr Addysg
• Cefin Campbell, Aelod y Bwrdd Gweithredol dros Gymunedau a Materion Gwledig
• Rebecca Stone, Swyddog Lleihau Carbon
• Polly Seton, Swyddog dros Gysylltu ag Ysgolion Rhyngwladol
• Bethan Evans Phillips, Swyddog Eco-sgolion, Cadwch Cymru’n Daclus
• Mandy Ballett & Sharon Flint, Swyddogion Addysg, Dolen Cymru Lesotho